Yeni Doğan Bebeklerde Şapka Ne Zaman Çıkarılır? Yeni Doğan Bebeğe Evde Şapka Takılmalı Mı?
Anne karnındaki sıcak, konforlu ve korunaklı ortamdan hastanenin soğuk atmosferine geçiş yapan yeni doğan bebekler ani ısı kaybına karşı savunmasızdır. Bu nedenle hastanede bebeklere eldiven ve şapka takılması yaygın bir uygulamadır. Ancak şapka kullanımı konusunda anne babaların aklında birçok soru vardır. Özellikle yeni doğan bebeğe evde şapka takılmalı mı, yeni doğan bebeklerde şapka ne zaman çıkarılır soruları ebeveynlerin yanıt aradığı önemli konulardır.
Yeni Doğan Bebeğe Evde Şapka Takılmalı Mı?
Bebekler anne karnında yaklaşık 36 ila 37 derece sabit sıcaklığa sahip olan, nemli, rahat ve korunaklı bir ortamda gelişir. Doğum anında ise hem strelizasyon hem de hijyen nedeniyle ameliyathane ya da doğum odasının yaklaşık 20 ila 22 derece olan ve bebeğe göre soğuk denilebilecek bir ısı aralığına maruz kalırlar. Bu ani ısı farkı bebeklerde vücut ısısının hızla düşmesine yol açabilir. Özellikle prematüre ya da düşük doğum ağırlıklı bebekler bu ısı kaybından daha fazla etkilenirler.
Bu nedenle doğumdan hemen sonra bebeklerin başlarına şapka takılması, vücut ısılarının korunmasına yardımcı olur. Zira baş bölgesi vücudun en fazla ısı kaybına uğrayan alanıdır. Ayrıca yeni doğan bebeklerde baş vücut boyutuna oranla oldukça büyüktür ve deri altı yağ dokusu henüz yeterince gelişmemiştir. Hastanede şapka takılması bu fizyolojik gerekçelerle oldukça önemlidir. Ancak bebek eve geldikten sonra bu uygulamanın devam edip etmeyeceği ebeveynlerin sıkça sorduğu bir sorudur.
Yeni doğan bebeğe evde şapka takılmalı mı sorusuna yanıt arayan ailelere uzmanlar ev ortamının sıcaklık koşullarını dikkate almalarını önerir. Eğer ev ortamı 22 ila 24 derece arasında, nem oranı dengeliyse ve bebek sıcak tutuluyorsa evde sürekli şapka takmaya gerek yoktur. Sürekli şapka kullanımı bebeğin terlemesine ve dolayısıyla vücut ısısının gereğinden fazla yükselmesine sebep olabilir. Ayrıca şapka bebeğin baş derisinin hava almasını da kısıtlayabilir.
Dolayısıyla doğumdan hemen sonra hastanede başlatılan şapka takma uygulaması evde her zaman gerekli değildir. Ancak evin ısısı düşükse ya da evde hava akımı fazlaysa kısa süreli şapka kullanımı tercih edilebilir ve şapka kullanım süresi uzun tutulmamalıdır.
Yeni Doğan Bebeklerde Şapka Ne Zaman Çıkarılır?
Yeni doğan bebeklerde şapka kullanımının temel amacı vücut ısısını korumaktır. Baş bölgesi vücudun en fazla ısı kaybı yaşanan bölgesidir ve doğumdan sonraki ilk saatlerde bebeklerin başına şapka takılması bu nedenle oldukça önemlidir. Özellikle düşük doğum ağırlıklı veya prematüre bebeklerde bu uygulama daha da kritik hale gelir. Ancak şapka kullanımı uzun süreli bir zorunluluk değildir. Uzmanlar sağlıklı doğan bebeklerde ilk 24 saatlik dönemin ardından bebeğin genel durumu ve ortam sıcaklığı uygunsa şapkanın çıkarılabileceğini belirtmektedir. Yeni doğan bebeklerde şapka ne zaman çıkarılır sorusunun yanıtı da burada netleşir:
- Eğer ortam sıcaklığı 22 ila 24 derece arasında sabitse,
- Bebeğin elleri, ayakları ve vücut sıcaklığı normal hissediliyorsa,
- Bebekte üşüme, morarma veya titreme belirtileri yoksa şapkanın çıkarılması uygundur.
Sürekli şapka kullanmak bazı riskler de taşır. Uzun süre şapka takılması, bebeğin baş derisinin terlemesine ve bu bölgenin nemli kalmasına sebep olur. Nemli ortamda ise mantar ve tahriş gibi cilt problemleri gelişebilir. Ayrıca baş derisinin hava almaması saçlı derinin sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Bebeklerin uyku sırasında şapka takması da önerilmez. Şapka bebeğin başından kayabilir ve solunum yolunu kapatma riski oluşturabilir. Dolayısıyla şapka kullanımı, yalnızca ortam sıcaklığının düşük olduğu, bebekte üşüme belirtilerinin gözlemlendiği durumlarla sınırlı tutulmalıdır.
Sonuç olarak yeni doğan bebeklerde şapka kullanımı doğumdan sonraki ilk saatlerde ısı kaybını önlemek için önemlidir. Ancak sağlıklı bebeklerde evde uygun sıcaklık koşulları sağlandığında çocuk doktoru aksini önermediği sürece bebeğe sürekli şapka takılması gerekli değildir.
