Mustafa Kemal Paşa‘nın 108 gün misafir edildiği şehirdeyim… “Ya İstiklal ya ölüm” parolasının ilk haykırıldığı yerdeyim.
“Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür…” kararının alındığı Atatürk ve Kongre Müzesi‘ndeyim.
Müze… 4 Eylül 1919‘da Sivas Kongresi’nin toplandığı bina… Eski “Sivas Lisesi.”
Bugün… Kongrenin yıldönümü.
Bugün… Özgürlük ve bağımsızlık meşalesinin yakıldığı Sivas’ın bayramı.
Şehir… Baştanbaşa kırmızı beyaz.
Şairin dediği gibi:
“Mavi göklerin kızıl ve beyaz süsü,
Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü,
Işık ışık, dalga dalga bayrağım.”
***
“MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLERİ”
Atatürk’ün, “Cumhuriyet’in temelini burada attık” dediği tarihi binadaki odalardan birine girdik.
Oda… Eski Sivas Lisesi’nin bir sınıfı.
Kara tahtadaki yazı:
“Hocam,
Hakkını helal et… Biz Çanakkale’ye gidiyoruz… 1915.”
Tazecik fidanlar… “Bir hilal uğruna Çanakkale’de batan güneşler.”
Atatürk ve Kongre Müzesi‘nde… Dün… Bu sınıfa girenler… Kadın, erkek… Değişik illerden gelmişler… Kara tahtadaki yazıyı okuyorlar.
Ve sonra… Gözyaşları.
***
DEMİR KARYOLA… VE BİR KAMYON YAZISI
Ağustos’un son haftasında… Zafer haftasında… Mustafa Kemal Paşa‘nın karargâhını… Toplantı odasını… Ve yatak odasını görmüştüm.
Mütevazı… Demir karyola… O kadar.
Fotoğrafını çekmiştim.
Ata’nın Erzurum‘da kaldığı ev… Eskişehir-Sivrihisar‘daki karargâh… “Demir karyola… Tevazu destanı.”
Kocatepe‘nin yakınındaki Şuhut ilçesinde.
Ve Sivas… Kongre binası… Mustafa Kemal Paşa’nın yatak odası… Yine aynı manzara… Demir karyola. Büyük Atatürk… Büyük kahraman… Büyük siyasetçi… Ve sıfır kibir.
Dün Sivas’ta… Atamın demir karyolasını bilmem kaçıncı defa görünce… Bir “kamyon yazısını” paylaşmaya karar verdim.
Plaka… 40 ACN 958.
Kamyonun arkasındaki yazı:
“Kibir… Gökte süzüleni yerde sürünene yem eder.”
***
KUTLU OLSUN
Sivas Kongresi… Cumhuriyet’e uzanan yolun taşlarının döşendiği toplantı… Tarihimizin önemli kavşak noktalarından.
Bir yanda… Bu kongrenin toplanmaması için çalışan Batı… Mehmet Akif‘in söylemiyle, “Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.”
Bir yanda da… Şahlanan Anadolu… Milli birlik ve beraberlik… Kurtuluş destanı.
Bayramın kutlu olsun Sivas.
***
“VALLAHİ… BİLLAHİ”
Sivas Kongresi delegelerinin ettiği yemin… Günümüzün milletvekili yemininin “önsözü” de diyebiliriz.
Ama… Şimdiki yemin kadar uzun değil.
Ve,1982 Anayasası‘nda yer alan yeminden dil olara daha düzgün.
“Saadet ve selamet-i vatan ve milletten başka kongrede hiçbir maksad-ı şahsi takip etmeyeceğime” diye başlıyor.
“Vallahi… Billahi” diye bitiyor.
***
SİVAS’IN YOLLARINA…
Trenimiz saatte 250 kilometre hızla Sivas’a doğru yol alırken… Düşündük… Mustafa Kemal Paşa’nın Sivas-Ankara yolculuğunu.
Sivaslılar… Atatürk ve arkadaşlarını yolcu ederken, yolda acıkırlar diye “azık” vermiş… Şimdi “yolluk” diyoruz.
10 ekmek… 10 haşlanmış yumurta… 2.5 kilo peynir.
Ata’nın yolculuğu… Sivas… Kayseri… Mucur… Hacıbektaş… Kırşehir… Kaman… Beynam… Ve Ankara.
Yolculuk süresi… 10 gün.
Biz… 3 saatte Ankara’dan Sivas’a geldik… Yüksek Hızlı Tren yapanlar sağ olsun.
***
LİDER… “BUDUR”
Erzurum Kongresi… 23 Temmuz 1919… Kongreye katılan delege sayısı… “56.”
Ve… Sivas Kongresi… 4 Eylül 1919… Delege sayısı… “38.”
Fire… Acı gerçek… “18.”
Zira… Tezgâh büyük… Baskı… Yurt dışından… Yurt içinden. Öylesine ki… Kongre hazırlıkları devam ederken, İngilizler, Sivas’a bir heyet yolluyorlar… “İnceleme heyeti” adı altında… Tehdit heyeti.
Fransızların tehdidi ise… Daha da açık… Doğrudan Sivas Valisi Reşit Paşa’ya:
“Eğer… Sivas’ta kongre toplanırsa, bilesiniz ki Sivas işgal edilecektir… Colonel Bruna adındaki subayın komutasındaki gemiler Sinop önlerinde hazır bekliyorlar.”
Vali Reşit Paşa, tedirgin… Ya Sivas gerçekten işgal edilirse.
Vali Paşa’dan… Mustafa Kemal Paşa’ya öneri:
– Acaba… Kongreyi başka bir şehirde toplasanız nasıl olur?
– Hayır! Kongre burada toplanacaktır! Sivas’ta!
***
İNGİLİZ ALTINLARI
Çanakkale‘de… Kurtuluş Savaşı‘nda… Türk, Kürt omuz omuza… Ayrılık gayrılık yok… Vatan savunmasındalar.
Ama… Batı… Kürtleri kışkırtmanın peşinde.
Başrolde… İngiltere.
İçimizde de adamları var. Her zaman olduğu gibi.
Sivas’ta… Milli Mücadelenin haykırışını yurda ve dünyaya duyurmak İçin bir gazete çıkarılıyor:
“İrade-i Milliye.”
Gazetenin ikinci sayısı… Sayfa 3… Kısa bir yazı:
“Asil Kürt milletini İngiliz altınlarıyla aldatmaya çalışan vatan haini celâdet ve arkadaşları haklarında verilecek hükmü kamuoyuna bırakırız.”
***
YARIN
Sivas… Sanırsınız ki açık hava müzesi… Konya‘dan sonra en fazla Selçuklu’dan kalma eserin bulunduğu şehir.
“Tarih kokulu şehir” denilse yeridir.
Terörsüz Türkiye… Siyaset… Ekonomi… Emekli… Sokaktaki insan ne diyor? Kamuoyu yoklaması… Hepsi ve daha fazlası… Yarın anlatacağız.
