Mustafa Kemal Paşa‘nın kurtuluş yolunda uzun yürüyüşe çıkarken söylediği sözler… Büyük liderin, Kürt sorununa bakışının en önemli göstergesi… Tarih 24 Haziran 1919:
“Kürtler, kayıtsız şartsız devletten ve Türk kardeşlerinden ayrılmayacaklarını ve bu uğurda son nefeslerine kadar mücadeleye ve hayatlarını feda etmeye hazır olduklarını söylemişlerdir.”
Birinci Meclis’teki Kürt milletvekili sayısı 72.
Dersim’den 6… Hakkâri’den 2… Siverek’ten 4… Maraş’tan 5… Diyarbakır’dan 6…
***
Güvercinler ve şahinler
Cumhuriyet döneminde devlet yöneticileri Kürt sorununa iki farklı pencereden baktılar: Güvercinlerin ve şahinlerin penceresi.
Atatürk… Ve onun son Başbakanı Celal Bayar… Güvercinler. İsmet İnönü… Şükrü Kaya… Şahinler.
Bugün… Değişen bir şey yok. Meclis’te güvercin de çok, şahin de.
***
Menderes dönemi
Sandıkta devrim… Tek parti döneminin sona erişi… 14 Mayıs 1950.
Kürtler… Demokrat Parti’ye oy verdiler. Celal Bayar ile Adnan Menderes‘in Kürt sorununa yaklaşımı: “Demokratik yollarla çözüm.”
Abdülmelik Fırat… Yaşı büyütülerek milletvekili yapıldı… 1950-1960… Terör yok.
Darbe… 27 Mayıs 1960… Kürt siyasetçi Abdülmelik Fırat tekme tokat dövüldü… Darbecilerden Fazıl Akkoyunlu, Fırat’ın kafasına tabanca dayadı.
Darbe dönemi… Kürt sorunu… Ve şahinlerin ağırlığı.
***
Demirel’in yol arkadaşları
Darbe sonrası… 1961 seçimleri… Demokrasiye dönüş… Türkiye koalisyonlarla tanıştı.
Devrimci Demokratik Kürt Dernekleri kuruldu… Dicle, Fırat öğrenci yurtları. Sonra… 10 Ekim 1965 seçimleri… Adalet Partisi tek başına iktidar… Rekor oy… Yüzde 52.9…
Süleyman Demirel, Başbakan.
Demirel’in siyasi yaşamında, Kürt yol arkadaşları da vardı.
Kinyas Ağa’dan Kamran İnan’a… Necmettin Cevheri’den Mehmet Bucak’a… Ali Rıza Septioğlu’na kadar.
***
Karaoğlan dönemi
Siyaset sahnesinde yeni bir lider… Karaoğlan… Bülent Ecevit… Ve seçim… 9 Aralık 1973… CHP, birinci parti.
CHP’nin Kürt milletvekili sayısı… 35. Ecevit… Kürt siyasetçi Şerafettin Elçi’yi Bayındırlık Bakanı yaptı. Elçi’nin adı bugün Şırnak Havalimanı’nda yaşıyor.
***
Demir yumruk
Darbe… 12 Eylül 1980… Başbakan Demirel ile CHP lideri Ecevit, Hamzakoy’a yollandı. Erbakan ile Türkeş… Uzunada’ya.
Darbe… Kürtlerin üzerinden silindir gibi geçti. Hapse atılanlar… İşkence… Faili meçhuller.
Cezaevi’nden çıkanların çoğu… Soluğu dağda aldı… Kandil’de. Acı ama… Gerçeğin ta kendisi.
***
Özal… Bir Kürt çocuğu
Turgut Özal… Türkiye’yi dünyaya açan reformcu Başbakan… Cumhurbaşkanı.
Babası… Malatyalı banka memuru Mehmet Sıddık Özal. Annesi… Tunceli-Çemişgezekli… Kürt kökenli ilkokul öğretmeni Hafize Hanım.
Özal… Kürtlere, Adnan Menderes gibi yaklaştı. Ekonomide… Kürtlerin önünü açtı… Özal, “Benim annem Kürt” demekten çekinmedi. Hatta… Daha da ileri gitti:
– Küçüklüğümüzde bize “Kuyruklu Kürt” derlerdi.
Kader… PKK’nın doğuşu, tırmanışı, Özal döneminde oldu… 12 Eylül 1980 darbesinin kötü mirası.
***
Erdoğan 1991
Irak’ta… Saddam Hüseyin dönemi… Zulüm… İşkence… Kaçan kaçana… Türkiye, güvenli liman.
Recep Tayyip Erdoğan… Refah Partisi İstanbul İl Başkanı. Açıklama yapıyor: “Kürt sığınmacılara her türlü yardımı yapacağız… Yediğimizi, giydiğimizi onlarla paylaşacağız.”
Ve… 30 Nisan 1991… Konvoy… 10 kamyon… Yiyecek, giyecek… İlaç… İstanbul’dan Güneydoğu’ya… Kürt sığınmacılara.
***
Siyasetin alfabesi
Devlet Bahçeli’nin, TBMM’de DEM Partililere, 1 Ekim 2024‘te uzattığı zeytin dalıyla başlayan süreç… Bugüne kadar geldi. Şimdi tartışılan konu: İmralı’ya gidilsin mi, gidilmesin mi?
Yine Bahçeli, “Gerekirse ben giderim… Sürecin asıl muhataplarından birisiyle doğrudan temas kurulamayacaksa sonuç nasıl alınacak?” dedi.
1. Süreç… Çözüm… Tek kanatlı bir olay değildir… İki taraflıdır.
2. Kendisini böylesine ortaya atan… Risk alan Devlet Bahçeli’nin milliyetçiliğini, vatan sevgisini, barış ve kardeşlik sevdasını, huzur özlemini sorgulamak… Kimsenin haddi olmasa gerek.
3. AK Parti… Ana muhalefet CHP… İlk adımı atan MHP… Ve muhatap durumundaki DEM Parti… Sürecin/çözümün anahtarıdır.
4. Siyaset… Diyalog sanatıdır, uzlaşmadır.
***
Tam zamanı
Bugün sağlıklı yorum yapabilmek için “dünü unutmamak” lazım. 3 Kasım 1922… TBMM… Kürsüde Diyap Ağa… Dersim Milletvekili: “Düşmanlar bizi birbirimize düşürmek için tuzaklar kuruyorlar.”
8 Aralık 1923… TBMM… Kürsüde Hüseyin Rauf Bey (Orbay)… “Avrupa’nın ve özellikle de İngiltere’nin Türk-Kürt ayrılığı çıkarmak için yaptıkları çalışmaları” anlatıyor. 2000’lere geliyoruz. Siyaset sahnesinde Başbakan Yardımcısı… TBMM Başkanı… Cemil Çiçek.
Terör örgütünün arkasında, “28 yabancı devletin olduğunu” söylüyor… Ve ekliyor: “Bunlardan bazıları aynı ittifak içinde olduğumuz ülkeler… Bazıları da aynı kıbleye yöneldiğimiz ülkeler…”
1. Atatürk… Milleti arkasına aldı… Ve Türkiye’nin ayak bağı olacak tüm sorunlarını çözdü.
2. Bugün… Güçlü bir Türkiye var… Dosta güven, düşmana korku salan Türk Silahlı Kuvvetleri… Savunma sanayii…
3. Eğer… Terörsüz Türkiye istiyorsak… Tam zamanı.
***
Büyük devlet… Güçlü millet
Noktayı koyarken… Sorun bizim… Çözecek olan da biziz… Milletin temsilcisi olan TBMM. 13 Ağustos 2005… Başbakan Erdoğan ne demişti? Hatırlayalım: “Büyük devlet, güçlü millet kendisiyle yüzleşir… Hatasını, günahını masaya yatırır… Kürt sorunu benim sorunumdur.”
İşte sihirli anahtar… Büyük devlet, güçlü millet.
