İstanbul’da, sığınmacıların sayısı her geçen gün artıyordu… Muhacirler (göçmenler.)
İhtiyaçlarının karşılanması lazım.
En hızlı gelir kaynağı… Futbol maçı.
Fenerbahçe ile Türk İttihat Spor arasında. Ama… Sahanın zemini bozuk.
İçişleri Bakanlığı‘ndan… Belediyeye yazı gönderiliyor… Zeminin düzeltilmesi için yeter miktarda kum getirilmesine dair.
Tarih… 10 Ağustos 1921.
***
YABANCI ANTRENÖR
Galatasaray futbolcularının bir kısmı… Galatasaray Lisesi öğrencisi.
İngiltere’den antrenör getiriliyor… Billy Hunter… Maaşı 30 İngiliz lirası.
Kulüp… Maarif Bakanı‘na yazı yazıyor.
Billy Hunter’ın Galatasaray Lisesi’ne beden eğitimi öğretmeni olarak atanmasını isteniyor.
Böylece… Antrenör, öğrenci futbolcuları çalıştıracak.
Bu konuda kulübün acelesi var… Zira;
Galatasaray, İstanbul Şampiyonluğu için, Fenerbahçe ile oynayacak.
Bakanlığın, Galatasaray’a verdiği yanıt:
“Devletçe görev verilmeyen ve sorumluluğu bulunmayan kişilerin okula girmesi caiz değildir… İsteğinizin reddine…”
Tarih… 28 Nisan 1926.
***
ATATÜRK FENERBAHÇE’DE
Mustafa Kemal Paşa, Fenerbahçe kulübünü ziyaret ediyor… Ve ayrılırken, hatıra defterine şunları yazıyor:
“Fenerbahçe Kulübü’nün her tarafda mazhar-ı takdir olmuş bulunan âsâr-ı mesâ’isini işitmiş ve bu kulübü ziyâret ve erbâb-ı himmetini tebrik etmeği vazife edinmişdim. Bu vazifenin îfâsı ancak bugün müyesser olabilmişdir. Takdirât ve tebrikâtımı buraya kayd ile mübâhiyim.”
İmza… Ordu Komutanı M. Kemal.
Tarih… 3 Mayıs 1919.
***
DOLMABAHÇE
Galatasaray stadyum yapacak… Ama arsası yok.
Çare… Maliye Bakanlığı‘na başvurmak.
Talep:
“… Dolmabahçe Gazhanesi arkasındaki arazinin bir kısmının Galatasaray’a kiralanması.”
Tarih… 9 Ocak 1922.
***
MAÇ TEKLİFİ
Fenerbahçe’nin paraya ihtiyacı var. Yönetim düşünüyor ki… Ramazan Bayramı’nın birinci günü Galatasaray ile Fenerbahçe yararına bir maç yapılırsa… İyi gelir sağlanır.
Ve… Hemen bir yazı yazılıyor… İmzalı… Mühürlü.
“Galatasaray Kulübü Riyaset-i Aliyyesi’ne.”
Tarih… Kadıköy-8 Mayıs 1922.
***
“PARA YOK”
Galatasaray’ın borcu birikmiş… Alacaklılar kulübü tehdit ediyorlar:
“Eşyalarınızı ve kupalarınızı haczederiz.”
Kulüp… Hükümetten borç istiyor… 700 lira… Maç gelirlerinden ödenmek üzere.
Başbakanlık’tan yanıt geliyor… Telgrafla… “Para yoktur.”
Tarih… 13 Kasım 1924.
***
YARDIM… BİN LİRA
Maarif Bakanı… Başbakana bir yazı yazıyor:
“Başvekil Muhterem İsmet Paşa Hazretleri’ne.”
Yazı… Kelimesi kelimesine:
“Fenerbahçe ve Galatasaray spor kulübleri Türkiye’nin en eski kulübleridir. Spor hayatının en faâl rüknünü teşkil eden bu iki kulüb şimdiye kadar bütün bu yoksuzluklar içinde varlıklarını cihan spor âlemine tasdik etdirmek kudretini göstermişlerdir. Ancak maddî bir muavenete mazhar olamadıkları için mesâilerinin semeresini tam bir suretde iktitâf edememekde olduklarından memlekete daha ziyade müsmir olabilmelerini teminen en mübrem ihtiyaclarına sarf olunmak üzere spor tahsisatından biner liranın i’tâsına müsaade buyurulmasını arz ve istirhâm eylerim muhterem paşam.”
Tarih… 28 Temmuz 1926.
***
TEBRİK
Fenerbahçe Başkanı Şükrü Saraçoğlu, Başbakan oluyor.
Beşiktaş…Tebrik telgrafı çekiyor.
“Bay Şükrü Saracoğlu
Sayın Başvekil Çankaya-Ankara
Dost Fenerbahçe Kulübümüzün başkanının Türk Milletinin de başına getirilmiş olması biz Beşiktaşlıları çok sevindirdi.
Bu sevinç ve tebriklerimizin yüksek makamınıza takdimine müsaadenizi rica ederken, sporcular için de büyük bir bayram olan bugünü candan alkışlamakta olduğumuzu arz ederiz.”
11 Temmuz 1942.
***
BEŞİKTAŞ’A ARSA
Kararname… 13 Temmuz 1932… Sayı 13106.
İmza: Reisicumhur Gazi M. Kemal.
“Memleketin en eski spor kulüplerinden olup şimdiye kadar kendi sahası dahilinde çalışmış olan Beşiktaş Kulübü’nün inkişafı için devlete ait Çırağan Sarayı’nın Ortaköy tarafında bulunan boş arsanın… bir ay zarfında… mezkûr kulübe pazarlıkla icarı…”
Atatürk… Bağışlamıyor.
Boş arsa, Beşiktaş’a kiraya veriliyor.
***
NİZAMNAME
Fenerbahçe’nin… 1913 tarihli nizamnamesi… Madde 5:
Kulüp hiçbir sebep ve suretle siyaset ile meşgul olmayacak.
Madde 11… Kulübe üye olmak için;
Tahsil ve terbiye görmüş olmak şart.
Bitmedi… Devamı var:
Ashab-ı namus ve haysiyetten olmak. Hiçbir cünha (suç) ve cinayete mahkûm olmamış bulunmak.
Ve… Madde 31.
“Yalan söyleyen… Verdiği sözde durmayan… Dinini ve milletini tezyif edecek hareketlerde bulunan… Kulüpten ihraç edilecek.”
***
KADIKÖY
Reisicumhur Gazi M. Kemal imzalı… Ve 7 Ocak 1931 tarihli kararname.
Özeti:
“Kadıköy’de hazineye ait olan Kadıköy İttihat Spor Sahasının etrafındaki duvarları tamir etmek, futbol dışında atletizm, voleybol ve basketbol sahaları da yapmak ve kira sözleşmesi bittiğinde yapılan masraflardan dolayı herhangi bir talepte bulunmamak şartıyla Fenerbahçe Kulübü’ne kiraya verilmesine dair bakanlar kurulu kararı.”
Kararnamede… Başvekil İsmet (İnönü) ile 9 bakanın imzası var.
***
FOTOĞRAF
Yazdıklarımız… Devlet arşivlerinden… Arşivlerde fotoğraf da var.
Birini paylaşalım.
Selim Sırrı Tarcan… Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin kurulmasına öncülük yapan beden eğitmeni… Spor yöneticisi.
***
VE KADIN
Tarih 26 Ekim 1916… Fatma Yusuf Hanım‘ın, Üsküdar’da bir okula Terbiye-i Bedeniye öğretmenliğine tayini.
Tarih 26 Eylül 1920… Sabiha Hanım‘ın… Çamlıca Sultanisi‘ne… “Terbiye-i Bedeniye öğretmenliğine….”
***
DEVLET ARŞİVLERİ
Fenerbahçe-Galatasaray maçının oynanacağı gün… Devlet arşivlerinden bir demet sunduk.
Arşivlerde… O kadar çok belge var ki… Günlerce yazsak bitmez.
Örneğin… Padişah ava çıkacak… Fakat… Av köpeği yok.
Bursa, Kocaeli ve Bolu’ya… Emir gönderiliyor… 14 Aralık 1609.
“Zağar… Samson… Ve tazı cinsi av köpeklerin temin edilmesi…”
