Uzay yarışı geri döndü: Ay’a ilk nükleer reaktörü kim konuşlandıracak?
Soğuk Savaş yıllarında ABD ve Sovyetler Birliği, Ay’a ilk insanı gönderen ülke olma yarışıyla üstünlüklerini kanıtlamaya çalışıyordu. 1969’da bu yarışı Amerika kazanmış olabilir ancak şimdi çok daha çetin bir uzay yarışı başlamak üzere.
ABD’NİN “GİRİLMEZ BÖLGE” HEDEFİ
Politico’ya göre, NASA’nın yeni başkanı Sean Duffy, 2030 yılına kadar Ay’a Amerikan yapımı bir nükleer reaktör yerleştirmeye hazırlanıyor. Duffy, bu adımın ABD’ye Ay yüzeyinde bir “girilmez bölge” ilan etme imkanı sağlayacağını söylüyor.
Bu hamle, NASA’nın Artemis Programı kapsamında planladığı gelecekteki Amerikan Ay üssünün iniş alanını korumak için atılması gereken bir adım olarak görülüyor.
ÇİN VE RUSYA’DAN ORTAK ATILIM
Ancak Ay’ı hedefleyen yalnızca ABD değil.
Mayıs ayında Çin ve Rusya, kendi nükleer reaktörlerini Ay’a kurmak üzere bir iş birliği mutabakatı imzaladı. Ancak bu iki ülke projelerini 2036’da tamamlamayı hedeflediği için, üç süper güç şu anda Ay’da ilk olma yarışına girmiş durumda.
Tüm bunlar, ABD’nin uzayda insanlı keşiflere yönelik ani ve beklenmedik bir öncelik değişikliğine işaret ediyor.
NASA, AY GÖREVLERİNE ODAKLANDI
Bilimsel görevlerde kesintiye gidilmesine ve NASA’ya 1961’den bu yana en düşük bütçenin verilmesine rağmen, ajans Ay araştırmaları için 7 milyar dolardan fazla kaynak ayırdı.
Bir zamanlar Donald Trump’ın bütçe kesintileri tehdidiyle karşı karşıya kalan Artemis programı, artık 2027’ye kadar Ay’a insan gönderme hedefiyle ilerliyor.
Duffy, yayımladığı direktifte NASA’dan, “gelecekteki Ay ekonomisini desteklemek” amacıyla Ay’a nükleer reaktör kurma çalışmalarına hız vermesini istedi.
80 AMERİKAN EVİNİ AYDINLATABİLECEK GÜÇ
Aynı zamanda ABD Ulaştırma Bakanı da olan Duffy, NASA’dan 2030 yılı sonuna kadar en az 100 kilovat güç üretebilen bir reaktörü Ay’a yerleştirmesini talep ediyor.
Bu miktar, ortalama 80 Amerikan evini aynı anda besleyecek kadar enerjiye denk geliyor ve kalıcı bir Ay üssü için enerji altyapısını sağlayabilir.
AY’DA NÜKLEER GÜÇ NEDEN GEREKLİ?
Ay’da sürekli bir varlık oluşturmak için nükleer güç kritik görülüyor. Zira Ay, her ayın iki haftasında tamamen karanlığa gömülüyor ve dondurucu soğuklara maruz kalıyor.
NASA’nın operasyonlarını kurmayı planladığı Güney Kutbu’nda, Güneş asla yüksekten doğmuyor ve bazı kraterler kalıcı olarak karanlıkta kalıyor. Bu da güneş enerjisiyle hayatta kalmayı neredeyse imkansız hâle getiriyor.
“İLK ÜLKE” OLMANIN ÖNEMİ
Ancak bu ani dönüşün temelinde, diğer süper güçlerin artan rekabeti yatıyor olabilir.
Duffy, “Bunu ilk yapan ülke, gelecekte Artemis programının yerleşmesini ciddi biçimde engelleyebilecek bir girilmez bölge ilan edebilir” diyerek uyarıda bulundu. Bu açıklamanın, Rusya ve Çin’in Mayıs ayında duyurduğu Ay’daki nükleer reaktör planlarına atıfta bulunduğu düşünülüyor.
Bu da Ay’ın, özellikle de Güney Kutbu’nun, yeni bir uluslararası uzay yarışının merkezine yerleştiğini gösteriyor.
