Türkiye’nin ilk sinkrotron ışığı başarıyla üretildi: Savunma sanayiini görünmez kılacak
İsviçre’deki dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarı CERN’ün çok uluslu modeli örnek alınarak geliştirilen Ürdün’deki Ortadoğu Sinkrotron Işığı Deneysel Bilim ve Uygulamaları Uluslararası Merkezi’nde (SESAME) “SESAME X-Işını Türk Demet Hattı Projesi” başarıyla tamamlandı. Türkiye’nin ilk sinkrotron demet hattı olan Türk Yumuşak X-Işını Fotoelektron Spektroskopisi (TXPES) demet hattından ilk sinkrotron ışığı alındı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı TENMAK koordinasyonundaki bu proje ile Türkiye’nin ilk kez, dünyanın sayılı laboratuvarlarının sahip olduğu kabiliyette bir analiz altyapısı kurması sağlandı. Daha önce bu tür atom altı testler başka ülkelerin laboratuvarlarında dış gözlemcilere açık şekilde yapılırken, artık bu kabiliyetin elde edilmesi sayesinde tüm test süreci Türkiye’nin kontrolünde olacak. Ortada büyük bir ışık kaynağı olan ve 30-35 farklı bölgeden ışınlar yollanan TXPES demet hattı; kimya, fizik, malzeme bilimi, havacılık, savunma, tıp ve eczacılık gibi alanlarda çalışan geniş bir araştırmacı kitlesine hizmet etmek üzere tasarlandı.
IŞIK BOYALARDA KULLANILACAK
Yüzey bilimi, enerji malzemeleri, nanomalzemeler ve sensörlerle ilgili araştırmalarda Türkiye hiçbir laboratuvarda yapılamayan hassasiyette yapısal analiz, kalite kontrol, bozunma/hasar tespiti ve ürün geliştirme çalışmaları yapabilecek. Maddenin yapı taşları için uğraşan tüm sektörler için önemli bir ışınım olan sinkrotron ışını, yansıtılan malzemenin yapı taşlarını gösteriyor. Uzmanlar bunu şu sözlerle örnekledi: “Karanlık bir odaya girdiğinizde nasıl bir fener ile etrafınızı görebiliyorsanız, malzemelerdeki atom altı parçacıkları görebilmek için de sinkrotron ışığına ihtiyacınız bulunmaktadır. Bu sinkrotronu malzemeye yansıttığınızda malzemenin yapı taşlarını görebiliyorsunuz.” Söz konusu teknoloji başta nano malzemelerin geliştirilmesi ve barışçıl amaçlarla savunma sanayii için kullanılabileceği gibi milli muharip uçağı radarlarda görünmez kılacak, görünmez boya kaplaması da bu teknoloji ile yapılacak.
