Starlink kesintisi cepheyi karıştırdı: Ukrayna, Elon Musk’a bağımlı mı oldu?

Starlink uydu internet ağı, yaklaşık iki buçuk saat süren büyük bir kesintinin ardından yeniden çalışmaya başladı. Kesinti, bağlantı kararlılığını küresel ölçekte etkilerken, savaş bölgelerinde de paniğe neden oldu.

Starlink Başkan Yardımcısı Michael Nicolls, “Kesintiye, çekirdek ağı çalıştıran temel iç yazılım servislerinin arızalanması neden oldu. Hizmetimizde yaşanan geçici aksaklıktan ötürü özür dileriz. Son derece güvenilir bir ağ sunmaya kararlıyız; bu sorunun temel nedenini tamamen ortadan kaldıracağız ve bir daha yaşanmamasını sağlayacağız” açıklamasında bulundu.

KOMUTANDAN UYARI

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri İnsansız Sistemler Komutanı Robert Brovdi ise iletişimin 00.35 ile 01.05 arasında tüm bölgelerde yeniden sağlandığını bildirdi.

Brovdi, kesinti sırasında canlı yayın desteği olmadan askeri operasyonların devam ettiğini, keşif ve vurucu güç destekli görevlerin sürdürüldüğünü belirtti:

“Muharebe görevleri canlı yayın olmadan sürdürüldü; vurucu güç destekli keşif görevleri yapıldı. Savaş zamanı için 150 dakika gibi uzun sayılabilecek bu olay, zayıf noktaları gözler önüne serdi. Bu tür riskleri dikkate almalı ve iletişim kaynaklarımızı çeşitlendirmeliyiz.”

NE OLMUŞTU?

24 Temmuz akşamı dünya genelinde Starlink ağında kesintiler yaşandığına dair çok sayıda rapor geldi. Ukrayna askeri kaynakları da bu kesintiyi doğruladı.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı birimlerin kullandığı Starlink uydu internet sistemi, perşembe gecesi yaklaşık iki buçuk saat boyunca devre dışı kaldı. Bu durum, sadece Ukrayna’yı değil, dünya genelinde 60 bin kadar kullanıcıyı etkileyen büyük çaplı bir teknik arızanın parçasıydı.

“MUAZZAM BİR RİSK”

Brovdi, perşembe akşamı Telegram’dan yaptığı paylaşımda, “Starlink tüm cephede devre dışı” ifadelerini kullandı. Daha sonra gönderisini güncelleyerek, kesintinin cuma sabahı 01:05 civarında sona erdiğini duyurdu.

Brovdi, yaşanan olayın, iletişim altyapısının tamamen Starlink’e bağımlı olmasının ne kadar büyük bir risk olduğunu bir kez daha gösterdiğini vurguladı.

Ukrayna’daki binlerce drone ekibinden gelen görüntüleri tek bir merkezde toplayan OCHI sisteminin kurucusu Oleksandr Dmitriev ise Reuters’a verdiği röportajda şunları söyledi:

“Böylesine kritik bir savaşta, bulut servislerine güvenerek birim yönetimi yapmak ve keşif görüntülerini iletmek muazzam bir risk. Eğer internet bağlantısı kaybolursa, savaşma yeteneğiniz neredeyse tamamen ortadan kalkıyor.”

Dmitriev, bu nedenle internet tabanlı olmayan, yerel iletişim altyapılarına yönelme çağrısı yaptı.

STARLINK SAVAŞIN MERKEZİNDE

Ukrayna ordusu, savaşın başladığı 2022’den bu yana SpaceX’e ait binlerce Starlink terminaline güveniyor.

Sistem, istihbarat sızmalarına ve sinyal bozuculara karşı dirençli olması nedeniyle hem cephe hattında iletişim kurmak hem de İHA operasyonları için vazgeçilmez hale geldi.

Ancak bu son kesinti, Starlink’in küresel çapta yaşadığı en büyük teknik arızalardan biri olarak kayda geçti.

RUSYA DA KULLANIYOR

Starlink’in Rusya’da resmi olarak hizmet vermediği belirtilse de Ukraynalı yetkililer, Moskova güçlerinin de Ukrayna cephelerinde Starlink terminalleri kullandığını öne sürüyor.

Bu durum, teknolojinin savaş alanında nasıl kontrolsüz biçimde yayılabildiğine dair yeni endişelere yol açıyor.

TEKNOLOJİK EGEMENLİK

Uzmanlar söz konusu kesintiden önce de Ukrayna’nın Starlink’e bağımlı hale gelebileceğine dair uyarmıştı.

İspanya merkezli düşünce kuruluşu Elcano Kraliyet Enstitüsü’nün teknoloji ve dijital politika uzmanı Dario Garcia de Viedma, Euronews’e yaptığı açıklamada şu değerlendirmede bulunmuştu:

“Teknolojik egemenlik konusunda elbette endişeler var, çünkü bu durumda yalnızca tek bir sağlayıcıya, yani Starlink’e bağımlı hale geliyorsunuz. Ancak şu aşamada egemenlik ikinci plana düşüyor. Birinci öncelik savaşı kazanmak.”

HAYATİ ROL OYNUYOR

Starlink, Dünya’dan yaklaşık 550 kilometre yüksekte yörüngede dönen 7 bin 800’den fazla uydudan oluşan bir ağ. Bu uydular, fiber optik kablolar gibi veri ileterek, internet erişiminin zor olduğu uzak bölgelerde bile yüksek hızlı bağlantı sağlıyor.

ING Think’te kıdemli kredi stratejisti olan Jan Frederik Slijkerman, Starlink’in Ukrayna’daki avantajlarını şu sözlerle açıklıyor:

“Sinyali alan terminaller kitap büyüklüğünde, bu da onları taşımayı çok kolay hale getiriyor. Starlink, mükemmel bağlantı, iyi taşınabilirlik ve geniş bant için makul fiyatlar sunuyor.”

Ukrayna, Starlink’le iş birliğini sadece askeri amaçlarla değil, mobil veri erişimi gibi sivil hizmetlerde de genişletiyor.

Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, savaşın başlamasından yalnızca iki gün sonra Elon Musk’tan Starlink terminalleri talep etmişti. İlk kitler (anten, ayaklık, yönlendirici ve çeşitli kablolar) altı gün içinde Ukrayna’ya ulaştırılmıştı. Ancak süreç içinde siyasi fikirleri değişen Musk, Ukrayna’yı Starlink hizmetini geri çekmekle tehdit etmiş, tepkiler üzerine uydular cepheye hizmet vermeye devam etmişti.

Fedorov’un nisan ayında yaptığı bir güncellemeye göre, Ukrayna’da şu anda 50 bin Starlink terminali, demiryolları, okullar ve hastanelerin elektrik kesintisi durumlarında çevrimiçi kalmasını sağlamak için kullanılıyor.

Starlink, Ukrayna ordusu tarafından da yoğun şekilde kullanılıyor. 2022 yılında düzenlenen Aerorozvidka operasyonunda, Starlink sayesinde Delta isimli askeri muharebe kontrol ve bilgi işleme sistemi, elektrik kesintilerine rağmen çevrimiçi kalabilmişti.