İnşaatçılar ve Gayrimenkul Geliştiricileri Derneği (İNDER) Başkanı Engin Keçeli, sosyal konut için öneri getirdi. Keçeli, Milli Emlak’ın elindeki arazileri kooperatif şeklinde kurulacak yapılara konut ürettirmek için verebileceğini, böylece sosyal konut üretiminin artacağını söyledi. Keçeli, devletin kentsel dönüşüm yapılacak yerlerde müteahhitleri bir araya getirmesi gerektiğini de belirterek, “100 tane lüks konut üretenin örneğin 10 tane de sosyal konut üretmesini istenmeli. Ya da 1.000 bağımsız birim üretecek bir şirkete ‘100 tanesini de maliyetine benim için üreteceksin, onları kiraya vereceğim’ diyebilmeli. Hepimizin elimizi taşın altına koymamız lazım” dedi. Keçeli ile sektörü konuştuk…
● Kredi faizleri yüksek, vatandaşın alımı azaldı, yabancıdan talep yok. Sektörde sıkışmışlık var. 2025’i nasıl görüyorsunuz?
Yılın başında hem İNDER’deki arkadaşlarıma hem de Seba İnşaat’takilere ‘bütün projeleri hazırlayalım, eylülde satmaya mal bulamayacağız’ dedim. Çünkü eylülden itibaren faizlerin düşmesini talebin canlanmasını bekliyordum. Ancak ufak tefek kazalar oldu. Ama yine de 3-6 aylık gecikmeyle de olsa ben önümüzün açık olduğunu düşünüyorum, tedirginlik hissetmiyorum. Konut faizleri yüksek olduğu için tüketiciler kredi kullanarak ev almayı durdurdu. İpotekli satışlar çok yavaşladı. Kiradaki arz azaldı. Yatırımcı ev alıp kiraya vermeyi durdurdu. Kalifiye işgücü konusunda da sıkıntımız var. Ağır işlerde eleman bulmak zor.
ORDUYA ER DE GEREK
● Bunun için öneriniz var mı?
Biz sektörün üç derneği olarak (KONUTDER, İNDER ve GYODER) bir araya geldik. Hepimiz ayrı konulara çalıştık. GYODER iş gücüyle kapsamlı bir çalışma yaptı. Bu raporun altına biz de imza attık. İnşaatta kalifiye elemanın ücreti baktığınızda mühendislik, mimarlık mezunlarından daha fazla. Bize onlar da lazım ama orduya general kadar er de gerekiyor. O nedenle konunun çözümü için meslek liselerine yönelmemiz gerekiyor. Öğrencileri lise çağında çıraklık eğitimi gibi eğitmek lazım. Üç gün okula iki gün şantiyeye gelecekler. Kendilerine stajer maaşı da verilecek. Böylece ailelerine de destek olacaklar. Böyle olursa aileler de çocuklarını sektöre yönlendirir.
● Türkiye bir deprem ülkesi… Hemen her gün yeni bir deprem oluyor. Bu yaşananlar tüketicilerin tercihlerini nasıl etkiliyor?
Tüketiciler bilinçlendi. Eskiden parke rengini sorarlardı, şimdi binanın statiğini, depreme dayanıklılığını, otoparkı soruyorlar. Bu önemli çünkü tüketici bilinçlendiği zaman bizler de üreticiler olarak daha iyi üretim yaparız. Sektör paydaşları ve sivil toplum kuruluşları olarak analizler ve anketler yapmamız, hangi gayrimenkullere talep olduğuna yoğunlaşmamız lazım. O yüzden biz 2025’i veri ve analiz yılı ilan ettik.
100 LÜKS KONUTA 10 SOSYAL KONUT
● Kentsel dönüşüm Türkiye’nin en önemli gündem maddesi… Sizce bu işin hızlandırılması için neler yapılabilir?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum geçtiğimiz günlerde İstanbul’da 39 ilçenin belediye başkanını topladı. Sayın Kurum bana göre, hem sektörün hem İstanbul’un şansı. Kentsel dönüşüm insanların keyfiyetine bırakılacak bir mesele değil. Bazen müteahhitler bazen vatandaşlar arsızlık yapıyor. Burada dengeyi kuran devlet olmalı. Yani devlet racon kesen olmalı. Belediyelerin de işin içinde olması gerekiyor. Eğer kenar mahallelerde kentsel dönüşüm yapılacaksa müteahhitleri orada bir araya getirmeli devlet. Sadece rant bölgelerinde dönüşüm yapmalarına izin vermemeli. 100 tane lüks konut üretenin örneğin 10 tane de sosyal konut üretmesini istemeli. Ya da 1.000 bağımsız birim üretecek bir şirkete ‘100 tanesini de maliyetine benim için üreteceksin, onları kiraya vereceğim’ diyebilmeli. Hepimizin elimizi taşın altına koymamız lazım.
ARAZİLER SATILMASIN
● Gelelim fiyatlara… Birçok kişiye göre fiyatlar çok yüksek… Konut hâlâ yatırım aracı mı sizce?
Şu anda markalı konutta ne alabiliyorsanız alın. İstanbul’da metrekaresi 60-70 bin TL olan her şey bedava. Ama orta ve alt gelir grubunun konuta erişimi için yol belli. Yeniden kooperatifçiliğe dönmek lazım. Bugün TOKİ konutlarında metrekare maliyeti 20-22 bin TL. Araziye para ödemediğinize 2.5 milyon TL’ye konut sahibi olma şansınız var. Bunu vatandaşın karşılama gücü olabilir. Türkiye’de arazi stoku çok. Milli Emlak orman vasfını kaybetmiş arazileri satmak yerine kooperatif şeklinde kurulacak yapılarda konut ürettirebilir.
