14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Funda Öztürk, bu artışın temel nedenlerinin başında sağlıksız yaşam, beslenme alışkanlıklarındaki değişim ve obezitenin geldiğini söyledi.
12 MİLYON DİYABETLİ VAR
Ülkemizde yaşayan 12 milyon civarında diyabetli var. 3 milyon kişi ise diyabetli olduğunun farkında bile değil. Bu oranlar özellikle 30 yılda önemli ölçüde artış gösterdi. Uzm. Dr. Öztürk, “Ancak doğru yaşam tarzı değişiklikleriyle diyabet büyük ölçüde önlenebilir. Diyabet sadece tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, aynı zamanda önlenmesi mümkün bir halk sağlığı sorunu” dedi. Uzm. Dr. Öztürk, diyabeti önlemek için tavsiyelerde bulundu…
DÜZENLİ EGZERSİZ YAPIN
Uzm. Dr. Öztürk, egzersiz ile diyabet riskini yüzde 40 oranında azaltmanın mümkün olduğunu söyleyerek, Finlandiya’da 2001’de yayınlanan bir çalışmayı örnek gösterdi: “Egzersiz ve kalori kısıtlaması ile diyabet riskinin yüzde 58 oranında azaltılabileceği gösterilmiş. Herkesin fiziksel kapasitesine uygun bir egzersiz programını seçerek egzersize başlaması gerekir. En kolay egzersiz 30 dakikalık yürüyüştür. Mümkünse haftanın her günü, değilse en az haftanın 3 günü yürümeye dikkat edilmeli. Haftanın 2 günü de kas güçlendirici hareket faydalı olacaktır.”
AKDENİZ DİYETİ
Yapılan çalışmaların, Akdeniz tarzı beslenmeye uyum sağlayan kişilerde tip 2 diyabet riskinin yüzde 20-30 daha düşük olduğunun gösterildiğini belirten Uzm Dr. Öztürk, şöyle dedi: “2024’te Çin’de 12 bin 575 kişiyle yapılan bir çalışmada Akdeniz diyetine uyum arttıkça yeni diyabet gelişim riskinin yüzde 17 azaldığı görüldü. Sebze-meyve, tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, balık ve sağlıklı yağlar ön planda olmalı. Kırmızı ve işlenmiş etler, rafine karbonhidratlar ve şekerli yiyeceklerden uzak durulmalı.”
AİLE RİSKİNİZİ ÖĞRENİN
Diyabetin genetik yatkınlığın etkili olduğu hastalıklardan biri olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Öztürk, “Birinci derece yakınlarınızda tip 2 diyabet varsa sizin de diyabet riskinizin yüksek olabileceğini unutmayın. Ailenizdeki birinci ve ikinci derece yakınlarınızın hangi hastalıkları taşıdığını öğrenin ve yaşam tarzı değişiklikleriniz için bunu bir uyarı işareti olarak görün” dedi.
AÇLIK KAN ŞEKERİNE BAKTIRIN
Uzm. Dr. Öztürk, 45 yaş üstü bireyler için yılda en az bir kez açlık kan şekeri, HbA1c gibi testlerin yapılması gerektiğini söyleyerek, “Erken tanı ve önlem açısından bu oldukça önemlidir” diye konuştu.
UYKU DÜZENİNİZİ KORUYUN
Uyku kalitesi ve düzeninin, metabolizma ve hormon dengesi açısından kritik öneme sahip olduğunu anlatan Uzm. Dr. Öztürk, “Uyku yetersizliği veya düzensizliğinin; insülin duyarlılığını azalttığı, kan şekeri kontrolünü bozduğu çalışmalarla gösterilmiştir. Uyku en önemli sağlık göstergelerinden biridir. Bu nedenle hiçbir zaman uyku ritminizin bozulmasına izin vermeyin” dedi.
STRESİNİZİ KONTROL ETMEYİ ÖĞRENİN
Stresin diyabeti kontrolde de çok önemli olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, şöyle dedi: “Stres uyku kalitenizi; diyet uyumunuzu, hareket kapasitenizi değiştiren en önemli faktörlerden biridir. Yaşam tarzı değişikliklerini kademeli yapın, kontrolde zorlanıyorsanız profesyonel yardım alın.
