Onları sessiz bırakmayın

Kekemelik, konuşma akıcılığını bozan; ses, hece ya da kelimelerin tekrarı, uzatması ve konuşmaya başlarken yaşanan duraksamalarla kendini gösteren bir konuşma bozukluğu. Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Burçin Mutlu, “Bilinenin aksine kekemeliğin ortaya çıkışında psikolojik etkenler belirleyici değildir; asıl neden, bireylerin beyin yapısı ve işleyişindeki nörolojik farklılıklar veya genetik temellidir. Yani kekemelik bir korkunun, heyecanın ya da utanmanın sonucu değildir ve taklit ederek oluşmaz. Genetik faktörlerin etkili olduğu bu durum, genellikle 2 ila 5 yaş arasında başlar” dedi.

‘GEÇER’ DİYE BEKLEMEK HATA
Kekemeliğin toplumda görülme oranının ise yüzde 1 civarında olduğunu belirten Mutlu, şunlara dikkat çekti: “Yani her 100 kişiden biri konuşurken kelimelerle mücadele eder. Erken müdahale, kekemeliğin kalıcı hale gelmesini önlemede kritik bir rol oynar. Erken dönemde başlanan kekemeliklerde herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden iyileşme ihtimali ise yüzde 75-80’dir. Ancak en büyük hata, ‘geçer’ diyerek beklemektir. Çünkü her geçen ay, kalıcılık riskini artırır. Bu nedenle kalıcı olma riski göz ardı edilmemeli ve mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilip yol haritası çizilmelidir.”

ÖĞRETMENLERE BÜYÜK İŞ DÜŞÜYOR
“Okullarda alay edilmek, sınıfta söz hakkı verildiğinde gülüşmeler duymak, bir yetişkin olarak iş görüşmesinde cümlelerin yarıda kesilmesi gibi durumlar kekemelikten değil, önyargıdan doğar” diyen Mutlu, şunlara dikkat çekti: “Kekemelikle yaşayan bireyler, ‘takıldıkları’ kelimeler yüzünden değil, sabırsız dinleyiciler yüzünden sessizleşir. Oysa kekemeliğin en tehlikeli sonucu ‘konuşamamak’ değil, ‘konuşmamayı tercih etmektir.’ Öğretmenlerin farkındalığı, akran zorbalığını engellemenin ilk adımıdır. Kekemeliği alay konusu değil, öğrenme fırsatı haline getiren sınıflar, hem çocuklara hem topluma insanlık dersi verir.”

DESTEK ÇOK ÖNEMLİ
Mutlu, kekemelikle yaşayan bireylere destek olmak için neler yapılması gerektiğini şöyle sıraladı:
Nasıl söylediğine değil, ne söylemek istediğine kulak vermek gerekir.
Cümlesini bitirmesi için gerekli zamanı tanımak önemlidir.
Kekemeliği olan birey konuşurken göz teması kurmak gerekir.
Kekemelik hakkında konuşmaktan kaçınmak da hatadır; duygusal olarak desteklemek oldukça önemlidir.