Yaz aylarıyla birlikte mevsimlik işçilerin istihdamının yoğunlaştığı bir döneme giriliyor. Çalışma Bakanlığı mevsimlik işçilerin kayıtlı istihdamı ve sorunlarının çözümü için yoğun çalışmalar yürütüyor. Mevsimlik işçileri izlemek için oluşturulan programın başarılı olması üzerine Çalışma Bakanlığı, tüm sektörlere yayınlaştırmak için hazırlık yapıyor. Bakanlık mevsimlik işçilerin sözleşme süreçlerini de yakından takip ediyor. Mevsimlik işçilerin sözleşmelerinde kritik detayların başında “belli süreli iş sözleşmesinin birden fazla üst üste yapılamayacağı” uyarısı geliyor. Bakanlık, aksi durumda iş sözleşmesini başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul ediyor. Mevsimlik işçinin ücretinin asgari ücretin altında olamayacağı da bir diğer önemli noktayı oluşturuyor.
MEVSİMLİK İŞÇİLER KİMDİR?
Mevsimlik işçi, hizmet ve tarım gibi üretim sürecinde ortaya çıkan işgücü arz açığının karşılanmasına yönelik olarak mevsimsel olarak gerçekleşen bir istihdam biçimine deniyor.
MEVSİMLİK İŞÇİLERİN SAYISI KAÇ?
Mevsimlik işçi istatistiklerine ilişkin net bir veri bulunmuyor. Ancak Türkiye’de tarım sektöründe 1 milyona yakın mevsimlik işçinin bulunduğuna ilişkin bilgiler mevcut.
2025 YILI ÜCRETİ NE KADAR?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin ücretleri asgari ücretin altında olamaz. Mevsimlik işçilerde belirli dönemleri kapsayan sözleşme imzaladıkları için, asgari ücretin altında olmamak şartıyla ücretler tarafların anlaşmalarıyla belirlenmekte. Örneğin çay toplamada işçilerin günlük yevmiyesi asgari 1.000 TL olarak belirlendi. Bölge ve işin şartlarına göre bu rakam yukarı yönlü değişiyor.
KRİTİK DETAYLAR NE?
4857 sayılı İş Kanuna göre, taraflar iş sözleşmesini, Kanun hükümleriyle getirilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, ihtiyaçlarına uygun türde düzenleyebilirler. İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımından tam süreli veya kısmî süreli yahut deneme süreli ya da diğer türde oluşturulabilir. İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.
ATILAN ADIMLAR NELERDİR?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, mevsimlik işçilerin yaşadığı sorunlara çözüm üretmek amacıyla çok yönlü çalışmalar yürütmekte. Bakanlık gerek etkin denetim mekanizmaları gerekse de mevzuat altyapısını güçlendirmek suretiyle işçilerin haklarını korumayı sürdürüyor. Hem sosyal taraflarla hem de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği içerisinde hareket ediliyor. Özellikle mevsimlik işçilerin yaşadığı barınma, sosyal güvence, iş sağlığı ve güvenliği gibi alanlarda yapılan düzenlemeler ve yürütülen saha çalışmaları, onların yaşam kalitelerini artırmayı amaçlıyor.
E-METİP YAYGINLAŞACAK MI?
“Mevsimlik Tarım İşçileri Bilgi Sistemi” (e-METİP) ile mevsimlik tarım işçileri ile ailelerine ilişkin haritalama ve profilleme çalışması yapılması ve sunulan kamu hizmetlerinin elektronik ortamda izlenmesi sağlanmakta. Ayrıca önümüzdeki dönemde e-METİP sisteminin tüm sektörleri kapsayacak şekilde; ilgili tüm kurum ve kuruluşların veri tabanları ile entegrasyonunun sağlanması, veri paylaşımın yapılması ve sunulan kamu hizmetlerinin takibi yoluyla çalışan ve çalışma riski altındaki çocukların izlendiği ve eğitime devam ve okul başarılarının takip edildiği bir izleme sistemi olarak kullanılması sağlanacak.
MEVSİMLİK İŞÇİLER SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?
Mevsimlik işçilerin, işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimlerinin yapılması zorunlu. Sigortasız çalıştırılma halinde, işverene mevzuat çerçevesinde ciddi cezalar uygulanır.
KIDEM TAZMİNATI HAKKI DOĞAR MI?
Mevsimlik işçinin sözleşmesi belli süreli olduğu için süre sonunda kendiliğinden sona ereceği için kıdem ve ihbar tazminatı hakkı doğurmamakta. Sözleşme birden fazla üst üste yapılırsa kıdem ve ihbar tazminat hakkı doğar.
MEVSİMLİK İŞÇİLER YILLIK İZİN KULLANABİLİR Mİ?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 53’üncü maddesine göre, niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik işlerde çalışanlara yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümler uygulanmaz.
