İzaleyi Şuyu Davası Nedir? Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılır, Kaç Yıl Sürer?

Ortaklık yapılarında pay sahiplerinin her biri eşit haklara sahip olsa da malın fiilen paylaşımı çoğu zaman mümkün değildir. Özellikle bir taşınmazın bölünemeyecek durumda olması, tarafları tek bir çıkış noktasına yöneltir. Tarafların kendi aralarında uzlaşamadığı hâllerde, çözüm mahkeme kararıyla şekillenmeye başlar. İzaleyi şuyu davası nedir, ortaklığın giderilmesi davası hangi durumlarda açılır, kaç yıl sürer gibi sorular paylaşımın adil şekilde nasıl yapılacağını merak eden bireylerce gündeme getirilir.

İzaleyi Şuyu Davası Nedir?

İzaleyi şuyu davası, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen ve bir taşınır ya da taşınmaz mal üzerinde bulunan ortaklığın mahkeme kararıyla sona erdirilmesini amaçlayan özel bir dava türüdür. Bu dava, halk arasında yaygın olarak “ortaklığın giderilmesi davası” olarak da bilinir. Paylı veya elbirliği mülkiyetiyle sahip olunan bir mal, taraflar arasında fiilen ya da hukuken bölüşülemiyorsa, ortaklardan biri ya da birkaçı bu davayı açarak bireysel mülkiyete geçmek isteyebilir.

Davanın temel amacı, ortak mülkiyet ilişkisinin ortadan kaldırılması ve herkesin kendi payına düşen bölümü tek başına kullanabilir hâle gelmesidir. Bu ya malın aynen bölünmesiyle olur ya da bölünemeyecek bir taşınmaz söz konusuysa satış suretiyle gerçekleştirilir. Satıştan elde edilen gelir, mahkemece belirlenen hisselere göre taraflara dağıtılır. Bu dava, ortaklık ilişkisini sona erdirmek isteyen herhangi bir paydaş tarafından tek başına açılabilir ve bu taleple mahkemenin ilgilenmesi için diğer ortakların rızasına gerek yoktur.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılır, Kaç Yıl Sürer?

Ortaklığın giderilmesi davası, genellikle ortak mülkiyete konu bir malın paydaşlar arasında fiilen ya da hukuken birlikte kullanılamaması durumunda açılır. Bu mal bir arsa, ev, tarla ya da araç olabilir. Ortaklar arasında kullanım, yönetim ya da tasarruf konularında fikir ayrılıkları ortaya çıktığında; bir paydaş, malın satılması ya da paylaşılması yönünde talepte bulunuyorsa; ya da diğer ortaklarla bu konuda uzlaşma sağlanamıyorsa, dava açmak mümkündür. Örneğin bir taşınmazı biri satmak isterken diğeri kiraya vermek istiyorsa ya da miras kalan bir evde kimse anlaşamıyorsa, bu dava kaçınılmaz olur.

Davanın açılması için özel bir sebep gösterilmesine gerek yoktur. Ortaklardan herhangi biri, yalnızca ortaklık ilişkisinden çıkmak istemesi sebebiyle dahi bu davayı açabilir. Mal aynen bölünebiliyorsa mahkeme paylaşım yapar; bölünemiyorsa satış kararı verir.

Bu tür davalar genellikle 1 ila 3 yıl arasında sonuçlanır. Dava süresi; taraflar arasındaki ihtilaf düzeyine, malın türüne, bilirkişi raporlarına ve satış işlemlerinin nasıl yürütüleceğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer taraflar satışa hızlıca onay verir ve malın değeri konusunda itirazlar olmazsa süreç hızlanır. Aksi durumda dava süreci uzayabilir.