Raporda Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1.3 milyar ton gıdanın çöpe atıldığı, bu miktarın üretilen toplam gıdanın yüzde 33’üne denk geldiği belirtildi.
Gıda israfı nedeniyle her yıl 4.4 gigaton sera gazı salımı gerçekleştirildiği, bu oranın ise küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 8’ini oluşturduğu vurgulandı.
İsraf edilen gıdanın sadece dörtte biriyle 800 milyon aç insan doyurulabilirken, bu çelişkinin küresel sürdürülebilirlik hedefleriyle ciddi bir çatışma oluşturduğuna dikkat çekildi. Her yıl 250 kilometreküp tatlı suyun yalnızca israf edilen gıdanın üretimi için harcandığına işaret edilen raporda, tarım sektörünün ciddi bir gizli su kaybına neden olduğu vurgulandı. Enerji açısından ise israf edilen gıdanın üretiminde harcanan enerji, küresel enerji tüketiminin yüzde 10’una karşılık geliyor.
TÜRKİYE’DE İSRAFIN BOYUTU
Türkiye’de her yıl yaklaşık 18 milyon ton gıda israf edilirken, bu miktarın ülkede üretilen gıdanın yaklaşık yüzde 20’sinin doğrudan çöpe gitmesi anlamına geldiği belirtildi.
Günde 4.9 milyon ekmeğin çöpe atıldığı, bunun da yılda 1.8 milyar ekmeğe karşılık geldiği ifade edildi. En fazla israf edilen ürünler arasında ekmek, sebze, meyve ve süt ürünleri yer alıyor.
Rapora göre, Türkiye’de konutlarda tüketilen elektriğin yaklaşık yüzde 15’i gereksiz kullanım nedeniyle boşa harcanıyor.
Türkiye’de kişi başı günlük su tüketimi ortalama, 225 litre seviyesinde yer alırken, bunun en az yüzde 35’i gereksiz kullanım kaynaklı israf olarak değerlendiriliyor.
Resmi verilere göre, Türkiye’de kişi başına düşen yıllık su miktarı 2000’li yıllarda yaklaşık 1600 metreküpken, bu rakam 2024 itibarıyla 1000 metreküpün altına düşmüş durumda. Bu değer, BM tarafından belirlenen “su stresi” sınırı olan 1700 metreküpün oldukça altında.
Sıfır Atık Vakfı tarafından derlenen verilere göre, israfın Türkiye ekonomisine yıllık maliyeti 100 milyar lirayı aşıyor.
Bu kaynak, tarımsal üretimde verimliliği artırmak, sulama altyapılarını yenilemek, yenilenebilir enerji yatırımlarını hızlandırmak gibi alanlarda kullanılabilecek ölçekte stratejik bir bütçeyi temsil ediyor.
