Türk Hematoloji Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Şule Ünal Cangül, demir eksikliği anemisi ile ilgili önemli bilgiler verdi. Prof. Dr. Cangül, vücutta demir seviyelerinin azalmasına bağlı olarak gelişen bir kansızlık (anemi) türü olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Demir, kanda alyuvar adı verilen ve oksijen taşıma görevi olan hücrelerimizin içindeki hemoglobin adı verilen maddenin yapısında bulunur. Demir eksikliği durumunda alyuvar üretimi azalır, bu da kanın oksijen taşıma kapasitesini düşürerek, yorgunluk, fiziksel ve bilişsel fonksiyonlarda bozulma gibi belirtilere yol açar.”
BAĞIŞIKLIK ÜZERİNDE ETKİLİ
Özellikle çocuklarda en önemli nedenler hızlı büyümeye bağlı artmış demir ihtiyacı ve yetersiz demir alımı iken; kadınlarda adet kanamaları, daha ileri yaşlardaki bireylerde mide-bağırsak kanamaları nedeniyle demir eksikliği olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cangül, şöyle dedi: “Demir eksikliği anemisi, toplum sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratıyor. Demir eksikliği hem sık görülmesi hem de demirin öğrenme, dikkat, çocuklarda gelişim basamakları gibi nörolojik ve ayrıca bağışıklık fonksiyonları üzerindeki etkisi nedeniyle son derece önemlidir.”
YORGUNLUĞA NEDEN OLUR
Demir eksikliğinin, klinik belirtilerini ise Prof. Dr. Cangül, şöyle sıraladı:
Yorgunluk, solukluk, çabuk yorulma ve çarpıntı. Çocuklarda ağız köşelerinde yaralar, ağlarken nefessiz kalma (katılma) durumları görülebilir. Çocuklarda, gelişim geriliği ve bilişsel fonksiyonlarda gerileme de önemli belirtiler arasındadır. Okul başarısında düşme ya da iş performansında azalmaya neden olur. Demir eksikliği olan kişilerde, hafif-orta şiddette enfeksiyonların daha sık görüldüğü bildirilmiştir.
DÜNYA NÜFUSUNUN YÜZDE 24.8’İNDE ANEMİ VAR
Demir eksikliğinin, Türkiye’de ve dünyada bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirten Prof. Dr. Cangül, “Demir dünyada ve ülkemizde çocuklarda en sık görülen besinsel eksikliktir. DSÖ, verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 24.8’inde anemi vardır. Anemik olguların yarısında altta yatan neden demir eksikliğidir. Ülkemizde ve dünyada demir eksikliği, özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar arasında daha sık görülmektedir. Ülkemizde doğurganlık çağındaki kadınlarda yüzde 30’un üzerinde demir eksikliği görülüyor. Bu durum özellikle gebelikte artan demir ihtiyacıyla yüzde 40’lara kadar yükselebiliyor. Yaşlılarda ise beslenme yetersizlikleri ve altta yatabilecek kronik hastalıklar nedeniyle demir eksikliği oranı artmaktadır” dedi.
KIRMIZI ET VE KURUBAKLAGİLLER DEMİR KAYNAĞI
Tanı için, tam kan sayımı ile birlikte kanda demir düzeylerini ve depo demiri gösteren serum ferritin değerlerini görmek istediklerini belirten Prof. Dr. Cangül, demir eksikliğinden korunmak için neler yapılması gerektiğini ise şöyle anlattı: “İlk 1 yaşta bebeklere inek sütü verilmesi önerilmez, ilk 6 ayda sadece anne sütü almaları ve anne sütüne 2 yaşına kadar devam edilmesi demir eksikliğinin önlenmesinde de önemlidir. Demirden zengin besinler arasında kırmızı et, kurubaklagiller, kümes hayvanları, balık, kuru üzüm, koyu yeşil yapraklı sebzeler vardır.”
SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN ‘DEMİR GİBİ TÜRKİYE’ PROJESİ
Sağlık Bakanlığı’nın çocuklara demir desteği sağlanarak eksikliğinin azaltılmasını hedefleyen ‘Demir Gibi Türkiye’ projesinden bahseden Prof. Dr. Cangül, “Gebelere de demir desteği veriliyor. Çünkü demir eksikliği olan gebede; bebekte demir eksikliği, erken doğum ve düşük kilolu bebek riski artıyor” diye konuştu.
