Teknoloji devi Google, kuantum bilgisayarların gerçek dünyada kullanılmasına yönelik yarışta yeni bir eşiği geçtiğini açıkladı.
Şirket, klasik süper bilgisayarlardan binlerce kat hızlı çalıştığını öne sürdüğü yeni algoritmasını tanıttı.
Nature dergisinde yayımlanan makaleye göre Google’ın Quantum AI birimi, “Quantum Echoes” adını verdiği bu algoritmanın doğadaki kuantum davranışlarını -örneğin bir moleküldeki atomların etkileşimini- benzeri görülmemiş bir hız ve doğrulukla modellediğini bildirdi.
Google, algoritmanın en yeni kuantum işlemcisinde test edildiğinde, önde gelen bir klasik süper bilgisayardan 13 bin kat hızlı sonuç verdiğini açıkladı.
Financial Times’ın aktardığına göre şirket, bu verilerin hem doğrulanabilir hem de tekrarlanabilir olduğunu vurgulayarak, gelişmeyi “doğrulanabilir kuantum avantajına sahip ilk algoritmanın gösterimi” olarak tanımladı.
Google Quantum AI Araştırma Laboratuvarı Başkanı Hartmut Neven, bu adımı “bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi.
Neven, hem Google’ın hem de diğer araştırma ekiplerinin malzeme bilimi ve ilaç keşfi gibi alanlarda pratik kuantum algoritmaları geliştirmeye odaklandığını söyledi.
KUANTUM AVANTAJINA GİDEN YOL
Google, buluşun ticari açıdan hemen kullanıma hazır olmadığını kabul ediyor.
Quantum AI operasyon direktörü Charina Chou, Quantum Echoes yönteminin “pek çok kuantum simülasyon sisteminde uygulanabileceğini” belirterek, bunu “yalnızca daha iyi değil, aynı zamanda gerçekten faydalı kuantum bilgisayarlar için bir yol haritası” olarak nitelendirdi.
Nature’da yayımlanan ikinci bir Google makalesinde de aynı yöntemin nükleer manyetik rezonans (NMR) deneylerinde kullanılabileceği gösterildi.
Her ne kadar bu deney, klasik bilgisayarları henüz geride bırakmayan küçük bir kuantum sistemiyle sınırlı olsa da, araştırmacılar gelecekteki potansiyel uygulamalara dikkat çekti.
Son dönemde teknoloji şirketleri ve araştırma merkezleri arasında “kuantum avantajı” yarışının temposu giderek artıyor. Bu kavram, kuantum bilgisayarların belirli ve anlamlı görevlerde klasik bilgisayarları geçtiği noktayı tanımlıyor.
Yılın başlarında ABD merkezli D-Wave ile Teksas Üniversitesi ve Quantinuum ortaklığı da benzer başarılar açıklamıştı.
Google ise 2019’da, 200 saniyede çözdüğü bir problemin klasik bir süper bilgisayar tarafından 10 bin yılda çözülebileceğini öne sürerek “kuantum üstünlüğü” ilan etmişti.
Ancak daha sonraki araştırmalar, klasik yöntemlerle bu hesabın çok daha kısa sürede yapılabileceğini göstermişti.
Neven, günümüzde en gelişmiş grafik işlemcilerle aynı hesaplamanın altı saniyede yapılabildiğini, ancak Google’ın kuantum çiplerinin “çok daha hızlı ilerlediğini” vurguladı:
“Bu, klasik makinelerin kazanamayacağı bir yarış.”
BAĞIMSIZ DOĞRULAMA SÜRECİ TAMAMLANMADI
Google, bulguların Nature dergisinin kapsamlı hakem sürecinden geçtiğini ve ayrıca “red-teaming” adı verilen bir iç doğrulama süreciyle, kendi araştırmacılarının sonuçları çürütmeye çalıştığını belirtti.
Uzmanlar ise sonuçların bağımsız biçimde doğrulanmasının zaman alacağını söylüyor. IBM bünyesindeki araştırmacılar, 2026’ya kadar birkaç güvenilir “kuantum avantajı” iddiasının daha ortaya çıkabileceğini, ancak bu tür açıklamaların “alanın kritik bir eşiğe yaklaştığı” bir dönemde yoğun bilimsel incelemeye tabi tutulacağını ifade ediyor.
