Başkan Erdoğan Suriye Devlet Başkanı Şara ile bir araya geldi (AA)
Sıcak gelişmeyi A Haber canlı yayınına katılan uzman isimler değerlendirdi. Uzman isimler Suriye’de SDG/YPG varlığının sonladırılması, ABD ve AB’nin yaptırımları kaldırması konularına dikkat çekti.
TÜRKİYE’NİN BÖLGEDEKİ OPERASYONEL KABİLİYETİ
Doç. Dr. Abdullah Aydın: Türkiye sahadaki etkinliğini hiçbir zaman kaybetmedi. Yani burada bazen böyle bir algı oluşturulmaya çalışıyor. Türkiye bu işin suhuletle ve barış içerisinde çözülmesi gayreti içerisinde. Yani özellikle bunu vurguluyorum. Çünkü Türkiye’nin işte özellikle Suriye Milli Ordusuyla olan ilişkileri ve diğer yakın gruplarla olan ilişkileri var ve tabii ki bölgedeki operasyonel kabiliyeti çok yüksek.
TÜRKİYE BARIŞÇIL YOLLARI TERCİH EDİYOR
Şimdi diyor ki Türkiye bu SDG meselesi bir şekilde savaşmadan askeri çözümler olmadan barışçıl yollarla çözülsün. Ancak yani Türkiye bunu direttikçe bazen bir güçsüzlük algısı oluşturmaya çalışıyorlar. Bu çok büyük bir yanlışlık. Türkiye sahada şu an için düğmeye bastığı anda SDG’nin bütün operasyonel kabiliyetini yok edebilecek kabiliyeti gücü var ve biz bunu biliyoruz.
KOMŞUNUN HUZURU TÜRKİYE’NİN HUZURU
Burada Suriye’nin uzun yıllardır devam eden iç savaş meselesinin çözülmesi için Türkiye’nin aldığı inisiyatifler var. Dolayısıyla Türkiye burada sabırlı davranarak bölgedeki huzurun bir şekilde uzun soluklu bir hale gelmesi için gayret gösteriyor. Çünkü Suriye’nin huzurlu olması yani ve tabii ki bütün komşularımızın huzurlu olması doğrudan Türkiye’nin de huzurlu olması manasına gelir.
Yani bu savaş sürecinde Türkiye’nin milyonlarca insana sahipliği yaptığı burada yaşadığı ekonomik kayıplar sadece Suriye üzerinden değil diğer bütün Orta Doğu ülkeleriyle olan ilişkilerinde ve ticaret bağlarında bir zehirlenme oldu.Türkiye burada huzurun oluşması ve güçlü bir huzurun oluşması için sabırlı bir şekilde davranıyor. Olayları bu perspektiften değerlendirmek lazım.
ÇOK OLUMLU BİR SÜREÇ
Dr. Canan Tercan: Yaptırımların kaldırılması Türkiye için çok önemli. Biliyorsunuz ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun açıklaması vardı birkaç gün önce ve acil olarak yaptırımların kalkmasına yönelik bir açıklamaydı aslında bu. Suriye’de her an iç savaşın başlayabileceğine dair bir açıklamaydı. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptırımları kaldırılması ardından da Marco Rubio’nun bu açıklamayı yapması Avrupa Birliği ülkelerinde de aynı etkiyi yarattı diyebiliriz.
Çok olumlu bir süreç. Biliyorsunuz Suriye’nin üzerindeki yaptırımlar çok uzun yıllardır devam ediyor ve bu yaptırımların kalkması Suriye’nin kalkınması açısından çok önemli. Fakat bu yaptırımlar kalkarken tabii bir tane şart konuldu. O şart da şu; Esad rejimiyle iş birliği yapan ülkelerin bu yaptırımların kaldırımından istifade edemeyeceğine. Yani İran, Rusya ve Kuzey Kore gibi ülkelerin yaptırımlara müdahil olamayacağı ve teşviklerden istifade edemeyecekleri yönünde yönündeydi bu açıklama.
ABD VE AB’NİN İŞ SAVAŞ VE GÖÇ KORKUSU
Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptığı ayrı bir açıklama da daha vardı. O da; Suriye’ye yönelik teşvikler verileceği. Bu da yine Suriye’nin kalkınması için çok önemli bir süreci beraberinde getiriyor. Biliyorsunuz Suriye Merkez Bankası’nın varlıkları dondurulmuştu. Uluslararası finans sisteminden çıkartılmıştı. Artı seyahat kısıtlamaları vardı. Petrol ve doğal gaz ticaretiyle alakalı da yine pek çok kısıtlamaya maruz kalıyordu. Bunların ardı ardına gelmesi tabii ki Suriye’nin gelişmesi ve üniter yapısının yerleşmesi için çok önemli.
Avrupa Birliği ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nin, Suriye’yi bir bütün olarak görmek istedikleri, yatırım yapmak istedikleri dolayısıyla iç savaş ya da bölünme gibi olaylarla yüzleşmek istemediklerinin önemli bir göstergesi olarak algılanabilir.
TERÖRDEN AYIKLANMA VE ÜNİTER YAPI
Tabii çok olumlu bir gelişme. Biz Türkiye olarak bu durumdan çok mutluyuz. Çünkü Suriye’nin en başından beri destekçisiydik mültecilere yıllarca sahip çıktık. Suriye’nin yeniden yapılandırılmasında da her alanda Suriye’ye destek olacağımızı devamlı belirttik. Dolayısıyla bu sürecin çok hızlı ilerlemesi yaptırımların kalkmasıyla birlikte Suriye’nin üniter yapısının bir araya gelmesi ve yine terörden ayıklanması gerekiyor.
TÜRKİYE İLE YAKIN TEMAS
Prof. Dr. Hasan Oktay: 8 Aralık’ta Esad Suriye’yi terk edip, Ahmed Şara hükümeti Suriye’de hakim olduktan sonra Suriye ister istemez devletleşme sürecini hızlı bir şekilde gerçekleştirmek durumundaydı. Bu bağlamda da Suriye’nin etrafına baktığımızda istikrarlı, kararlı ve rol model olabilecek tek devlet Türkiye olduğu için Ahmet Şara ister istemez pratik ve faydacı bir yaklaşımla Türkiye ile ilişkilerini en üst noktaya çıkarmak arzusunda.
YAPTIRIMLARIM KALDIRILMASI MESELESİ
Bu bağlamda Şara iktidara gelir gelmez Türkiye’den üst düzey yetkililerinin Suriye’ye ziyaretleri, Ahmet Şara’nın 3. defa Türkiye’ye gelmiş olması Suriye’de istikrar ve gelecekle ilgili geleceğe güvenle bakmak açısından atılacak adımlar açısından son derece önemli. Tabii Şaara’nın geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan’da Trump’la görüşmesi sonra Amerikan Dışişleri Bakanı’nın Antalya’da bizim Dışişleri Bakanımızla görüşüp orada Suriye’ye yapılan yaptırımların kaldırılmasıyla ilgili sürecin başlaması gerçekten Suriye açısından son derece önemli.
YPG’NİN SİLAH BIRAKMA SÜRECİ
Tabii Türkiye’nin son zamanlarda Terörsüz Türkiye bağlamında çalışmaları var. Orta Doğu’da marksist kökenli yapıların ayakta kalmaları mümkün olmadığı için PKK bunu çok iyi değerlendirdi ve silah bırakma çağrısı ile Türkiye’nin bu beklentisine olumlu cevap verdi. Tabii Türkiye’de Suriye’de faaliyet yürüten PKK uzantılarının da bu silah bırakma çağrısına uyması gerektiğini ifade etti. İşte Ahmet Şara’nın bugün İstanbul’a yapmış olduğu ziyarette her ne kadar kapalı kapılar ardında basına sızdırılmadan yapılacak görüşmeler olacak olsa da ama burada YPG’nin, SDG’nin ve diğer unsurların silah bırakıp merkezi hükümetle entegre olup Suriye’de Türkiye modelinin uygulanması yani üniter anayasal sistemin hakim olduğu insan haklarının eşitlik ilkesine göre hareket edildiği bir yönetime kavuşmasıyla ilgili son derece önemli görüşmeler gerçekleştirilecek.
TÜRKİYE İÇİN YAŞAMSAL KONU
Dr. Murat Genç: Terörsüz Türkiye Türkiye Cumhuriyeti için yaşamsal bir konu. Hayati bir konuydu ve çok ciddi adımlar atılmıştı ama biz bunu tabii Terörsüz Türkiye’nin sadece Terörsüz Türkiye’den ibaret olmadığını terörsüz bir Orta Doğu anlamına da geldiğini hep söylüyorduk. Bu da işte bu benzeri bir adım. Yalnızca terör Türkiye’de yoktu. SDG’nin ve PKK’nın Suriye’de, Irak’ta da çok ciddi varlıkları vardı. Bu konuda da çok ciddi gelişmelerin olduğunu bize çok açık bir şekilde işaret ediyor. Bu konular görüşmede mutlaka ele alındı.
ABD’NİN PKK VE SDG DESTEKÇİSİ LOBİLERİ
Amerika Birleşik Devletleri’nde SDG ve PKK’nın bitmesini istemeyen çok ciddi lobiler var. Bu lobiler daha önceki Başkan Biden vasıtasıyla ve Merkez Kuvvetler Komutanlığı eliyle yani Pentagon ve askeri birlikler eliyle bugün bizim bitirmeye çalıştığımız PKK’yı son derece güçlendirdi. Maddi destek sağladı, silah sağladı, eğitim verdi, bildiğiniz yani gereken her şeyi yaptılar.
ABD’NİN ÇAĞRISININ PERDE ARKASI
Fakat PKK’nın kendini fesih ifadesinde de olduğu gibi artık bölgede konjonktür değişti, şartlar, durumlar, güçlerin kompozisyonu, birbirlerine karşı olan ilişkileri, ülkelerin bakışları, yaklaşımları, Suriye’de zaten denklem tamamen değişti. İsrail ve Rusya’nın da o bölgeden çıkmasıyla birlikte yeni bir süreç başladı.
Amerika Birleşik Devletleri’nde de YPG’yi çok ciddi destekleyen bir kesim var. İşte Rubio’nun ben açıklamasını bu anlamda Meclise olan o ifadelerini çok değerli buluyorum. Çünkü artık o da konjonktürün değiştiğini ve eğer yeni Suriye hükümetine bir şans verilmezse Suriye’nin gerçekten yeni bir iç savaş, yıllarca sürecek ve bölgedeki bizim de dahil olduğumuz tüm devletlerin etkileneceği ve tüm devletleri olumsuz etkileyecek bir çatışmadan kan gölünden aslında bahsetti ve bunun olmaması için Suriye’ye destek çağrısı yaptı. Bu aslında bizim yıllardır söylediğimiz şeydi.
