Diyarbakır’da anne ve çocuklarının öldüğü yangın: “Projeye aykırı imalat”
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca merkez Kayapınar ilçesi Fırat Mahallesi 566. Sokak’taki apartmanda 5 Haziran’da çıkan, anne Bircan Çavdar (36) ile çocukları Yunus Emre (12), Elif (10) ve Zeynep’in (4) hayatını kaybettiği yangına ilişkin başlatılan soruşturma sürüyor.
Müteahhit, yapı denetim sorumlusu ve yapı denetim elemanının tutuklandığı soruşturma kapsamında aralarında iki elektrik elektronik mühendisi, inşaat mühendisi, makine mühendisi ve elektrik teknisyeninin bulunduğu 5 kişilik bilirkişi heyeti tarafından binada yapılan incelemelerin ardından 28 sayfalık rapor hazırlandı.
“YANGIN DEDEKTÖRÜ VE ALARM SİSTEMİ GÖRÜŞMEMİŞTİR”
Soruşturma dosyasına eklenen bilirkişi raporunda, “Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği”ne ilişkin bilgiler verilerek, binadaki aykırı uygulamalara dikkat çekildi.
Raporda, binada içme suyu ve yangın için aynı deponun kullanıldığının tespit edildiği belirtilerek, “Mevcut kullanılan depo E blok altında planlanmıştır. Depo betonarme olarak planlandığı ve içerisi su dolu olduğu için kapasitesi ölçülememiştir. Yangın ve içme suyu için bir pompa ve hidrofor görülmüştür. Söz konusu binada yangın dedektörü ve yangın alarm sistemi görülmemiştir.” ifadeleri yer aldı.
“BİNANIN ONAYLI PROJEYE UYGUN ŞEKİLDE TATBİK EDİLMEDİĞİ”
Raporun sonuç ve kanaat kısmında, şu değerlendirmede bulunuldu:
“Elektrik tesisatındaki olası kısa devre nedeniyle kablolarda oluşan sıcaklığın şaft kanalında (binanın elektrik tesisatlarının geçtiği dikey boşluk) bulunan kolon kablolarının üst üste ve istiflenmiş şekilde birbirine yakın olması nedeniyle diğer kablolara yayılması, bina elektrik tesisatı koruma ve topraklama elemanlarının yetersiz kalması veya olmaması nedeniyle oluşan sıcaklığın şaft kanalı içerisinde bulunan kabloların yanmasına neden olmuştur.
Şaft kanalı genel yapısının ve şaft kapaklarının mevzuata aykırı şekilde imal edilmiş olması, şaft kanalı içerisinde normalde olmaması gereken malzemeler nedeniyle yangının yayılarak ve alevli bir şekilde ilerleyip çatıya kadar ulaştığı değerlendirilmiştir.
Binanın genel olarak onaylı projeye uygun şekilde tatbik edilmemiş olması, projeye aykırı imalatların yapılmış olması, bu imalatların yangın yönetmeliğine aykırı olması nedeniyle yangının mevzuatta belirtilen hususlara aykırı şekilde imalatlardan kaynaklandığı görüş ve kanaatine varılmıştır.”
“YANGIN DEDEKTÖRÜ VE ALARM SİSTEMİ GÖRÜŞMEMİŞTİR”
Soruşturma dosyasına eklenen bilirkişi raporunda, “Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği”ne ilişkin bilgiler verilerek, binadaki aykırı uygulamalara dikkat çekildi.
Raporda, binada içme suyu ve yangın için aynı deponun kullanıldığının tespit edildiği belirtilerek, “Mevcut kullanılan depo E blok altında planlanmıştır. Depo betonarme olarak planlandığı ve içerisi su dolu olduğu için kapasitesi ölçülememiştir. Yangın ve içme suyu için bir pompa ve hidrofor görülmüştür. Söz konusu binada yangın dedektörü ve yangın alarm sistemi görülmemiştir.” ifadeleri yer aldı.
İTFAİYENİN OLAY RAPORU
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığınca hazırlanan olay raporunda ise yangına ilişkin ihbarın 18.11’de yapıldığı, itfaiyenin çıkış saatinin 18.12 olduğu, varış ve müdahalenin ise 18.17 olduğu, yangına 11 araç ve 44 personel ile müdahale edildiği, 50 ton su kullanıldığı belirtildi.
Yangında hem alev hem de duman oluştuğu ifade edilen raporda, “Zemin katından çatı bölümüne kadar bina içerisinde bulunan elektrik şaftı, çatının tamamı ve asansör dairesi yanmıştır. Binanın şaft boşluğunda bulunan elektrik tesisatının yanması sonucu yangının meydana geldiği kanaatine varıldı.” denildi.
İTFAİYENİN ÖN RAPORU
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığınca hazırlanan ön raporda ise şu tespitler yer aldı:
“Binada herhangi bir yangın kompartımanı (Bina içerisinde, üstü ve altı da dahil olmak üzere her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanlarıyla duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış (hacim) bölüm) bulunmamaktadır. Şaft kapaklarının yangına dayanıklı olmayan PVC malzemeden yapıldığı, kapakların ısı ve duman sızdırdığı, çatının taşıyıcı sisteminin yanmaz malzeme olmadığı ve ahşap olduğu görülmüştür.
Çatının kaplama malzemesinin mimari projede kiremit, mevcutta ise trapez sac olduğu görülmüştür. Yangın güvenlik holünün taban alanının 2,5, kaçış yönündeki boyutunun ise 1,34 metrekare olduğu görülmüştür. Yangın güvenlik hollerinin eşyalarla dolu olduğu görülmüştür. Yangın merdiven kapısının ilgili standartlara uygun olmadığı, duman sızdırdığı ve kendinden kapanır olmadığı görülmüştür. Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekirken bu binada bir çıkış mevcuttur. Binada 2 merdivenin sokağa müstakil çıkışının olmadığı görülmektedir. Yangın merdiveni kapısının merdivenin 3’te birinden fazlasını daralttığı görülmüştür. Servis merdiveninin baş kurtarma mesafesinin 206 santimetre olduğu belirlenmiştir.
Yangın merdiveninde basamak yüksekliklerinin düzensiz olduğu ve basamak genişliğinin 250 milimetreden az olduğu görülmüştür. Kaçış merdiveni güvenlik holünde elektrik tesisatı ve şaft kapakları görülmektedir. Yangın merdiveninde havalandırma ve basınçlandırma olmadığı görülmüştür.”
Yangın merdiveninin bodrum kata inmediğinin belirlendiği vurgulanan raporda, servis merdiveni önünde ise güvenlik holü bulunmadığı, bodrum kattaki kapıların hiçbirinin yangın kapısı olmadığının tespit edildiği ifade edildi.
ACİL DURUM UYARI SİSTEMİ YOKMUŞ
Binadaki kaçış yolu kapısının genişliğinin en az 69,7 santimetre, yüksekliğinin ise 195 santimetre olduğunun görüldüğü aktarılan raporda, şunlar kaydedildi:
“Yapı yüksekliği 30,50 metreden fazla ve 51,50 metreden az olan konutlarda, birbirlerine alternatif, her ikisi de korunumlu ve en az birinde yangın güvenlik holü düzenlenmiş ve basınçlandırma uygulanmış 2 kaçış merdiveni yapılması mecburidir. Binada 2 merdivenin korunumlu olmadığı ve merdivenlerin sokağa müstakil çıkışının bulunmadığı görülmektedir. Binadaki kabloların yangına dayanıklı olmadığı ve aynı zamanda çelik boru içerisinden geçirilmediği belirlendi.
Asansörlerin yangın uyarısı aldığında kat ve koridor çağrılarını kabul etmemesi gerektiği ve binadaki asansör sistemlerinin olmadığı görülmektedir. Elektrik şaftında tüm katlarda açıklıkların yangın durdurucu harç, yastık, panel gibi bir malzeme ile kapatılmadığı görülmektedir.
Binada herhangi bir acil durum aydınlatılması, yönlendirilmesi, algılama ve uyarı sistemi bulunmamaktadır. Binada yangın dolaplarının faal olmadığı ve yönetmelikte belirtilen standartlara uygun olmadığı, aynı zamanda ‘itfaiye su alma’ ve ‘su verme ağzı’nın bulunmadığı görülmektedir. Kazan dairesinin kapısının genel kullanılan merdivenlere doğrudan açıldığı görülmektedir.”
NE OLMUŞTU?
Fırat Mahallesi 566. Sokak’taki 13 katlı apartmanda 5 Haziran’da çıkan yangının ardından hastaneye kaldırılan 17 kişiden anne ve 3 çocuğu hayatını kaybetmiş, 9 kişi gözaltına alınmıştı.
Şüphelilerden yapı denetim sorumlusu, müteahhit ve denetim elemanı, çıkarıldıkları sulh ceza hakimliğince “taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak” suçundan tutuklanmış, 5’i adli kontrol hükümleri olmak üzere 6 şüpheli serbest bırakılmıştı.
Soruşturma kapsamında 2 kişi hakkında gözaltı, 1 kişi hakkında da yakalama kararı çıkarılmıştı.
