Dün enflasyon oranları açıklandı. Haziranda manşet enflasyon yüzde 35.05 oldu. Aylık artış ise piyasa beklentilerinin de altında yüzde 1.37‘de kaldı. Beklenenden daha düşük bir veri… Ana harcama gruplarında da sürpriz noktalar var. Örneğin, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0.27 azalış gibi… Demek ki, korktuğumuz zirai donun etkisi meyve fiyatlarını çok da etkilememiş!
Verilere göre, gıda ve alkolsüz içeceklerde azalma var, ulaştırmada yüzde 2.38, konutta yüzde 2.62 artış… Aylık değişimde de gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde -0.07 düşüş yaşanmış… Giyim ve ayakkabı da aylık enflasyonu aşağı çekmiş… Çekirdek enflasyon verisi ise ilginç… TÜİK’e göre, çekirdek enflasyondaki yıllık artış yüzde 35.64. Yani manşet enflasyon çekirdek enflasyonun altında… Çekirdek enflasyon TÜFE kadar iyimser değil… Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 2.46 artmış… Hâlâ maliyet baskısı devam ediyor. Rakamlar fiyat artışlarının geçici olmadığını anlatıyor.
Öyle ya…
Bu durumda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 24 Temmuz’da ne karar alacak?
Reel sektörün durumu pek iç açıcı değil… Bankacılar da teker teker faiz indirim beklentilerini açıklıyor. Piyasada da indirim fiyatlanıyor. Finans kesimi temmuz ve eylül toplantılarında 300-350’şer baz puan indirim beklentisinde… Kimi ekonomist temmuzda 200 baz puanla sınırlı bir indirim bekliyor. Bazı kesimler en az 500 baz puan indirimin olması gerektiğini belirtiyor.
Velhasıl, bu ayki Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası’nın faizi düşüreceğine herkes kesin gözüyle bakıyor. Fakat cevap bekleyen soru bunun oranı ne olacak?
Mevcut duruma bakarsak, Merkez Bankası‘nın alanı çok…
Enflasyon yüzde 35, faiz yüzde 46… Dünyanın hiçbir ülkesinde böyle bir reel faiz yok. Japonya’da faiz 0.5, enflasyon 3.5. ABD’de faiz 4.5, enflasyon 2.4. Çin’de enflasyon -0.1, faiz 3. İngiltere’de faiz 4.25, enflasyon 3.4. Fransa’da faiz 2.15, enflasyon 0.9. İtalya’da faiz 2.15, enflasyon 1.7. Güney Kore’de enflasyon 2.2, faiz 2.5. Arjantin’de faiz 29, enflasyon 43.5. Meksika’da enflasyon 4.42, faiz 8. Endonezya’da enflasyon 1.87, faiz 5.5. Yani açık ara öndeyiz.
Yanılmıyorsam, 2023 yılıydı. Ekimde Fas’ta düzenlenen Dünya Bankası-IMF toplantısında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bir açıklaması olmuştu. Bakan Şimşek, “Pozitif reel faiz enflasyon beklentilerini dizginlemek için olmazsa olmazımız, buna yaklaşmış durumdayız” demişti.
Sanırım ekonomi yönetiminin kafasındaki oranları epeyce geçtik!
Negatif reel faizin zararlarını çarşaf çarşaf anlatan Ortodoks ekolündeki ekonomistlerin, bu kadar yüksek reel faize ses etmemelerini anlarım da… Ekonominin bütününe bakması gerekenlerin reel sektördeki sıkıntılara, tüketicilerin harcama eğilimlerine, üretime bakıp, karar vereceğini umuyorum.
