CANLI | New York sandık başında! Müslüman aday Mamdani mi kazanacak? | Trump’tan önce destek sonra tehdit

ABD’nin en büyük Yahudi nüfusuna sahip kenti New York, kente ilk kez Müslüman bir belediye başkanı seçilmesi ihtimali öncesinde, Yahudi toplumu içinde yoğun kaygı ve bölünmeler yaşıyor.

Belediye başkanlığı yarışında öne çıkan aday Zohran Mamdani, şehri daha yaşanabilir ve adil hale getirme vaadiyle ilerici Yahudi seçmenlerin bir kısmının desteğini kazandı. Ancak İsrail’e yönelik sert eleştirileri — özellikle Gazze’deki vahşeti “soykırım” olarak nitelendirmesi — hem New York’ta hem de ABD genelinde birçok Yahudi arasında büyük rahatsızlık yarattı.

SİNAGOG’TA KAFALAR KARIŞIK

Siyasi olarak geniş bir yelpazeye yayılan Yahudi toplumundaki gerilim, ülkenin en tanınmış Reform sinagoglarından biri olan Manhattan’daki Central Synagogue’un lideri Haham Angela Buchdahl’ın cuma günkü vaazında gözler önüne serildi.

Buchdahl, Mamdani’nin İsrail hakkındaki açıklamalarını açıkça eleştirdi; ancak diğer iki aday, Andrew Cuomo ve Cumhuriyetçi Curtis Sliwa lehine herhangi bir destek açıklamasında bulunmadı. Yahudiler arasındaki keskin siyasi çatışmalara karşı uyarıda bulunarak şöyle dedi:
“Bu durum hepimizi tehlikeye atıyor. Çünkü diğer Yahudilere bir tür sadakat testi dayatıyoruz — ya bizdensin ya da bize karşısın diyoruz.”

MAMDANI’YE SERT ELEŞTİRİ

Buchdahl, ülkedeki 1000’den fazla Yahudi din adamının imzaladığı Mamdani karşıtı bildiriyi imzalamadığı için eleştirilmişti. Haham, prensip gereği adaylara destek açıklamadığını ya da ortak bildirilere imza atmadığını, ancak seçime günler kala iznini yarıda kesip kürsüye döndüğünü söyledi.

Vaazında Buchdahl, Mamdani’nin “en iğrenç antisemitizmlerden bazılarını meşrulaştırmaya katkıda bulunduğunu” savundu. Onun sözlerinin yalnızca İsraillileri şeytanlaştırmakla kalmadığını, aynı zamanda “dünyadaki tüm Yahudileri sorunların kaynağı olarak gören kadim antisemitik klişeyi” yeniden ürettiğini söyledi.

MAMDANİ’NİN YAHUDİ SEÇMENLERE MESAJI

Mamdani, kampanyası boyunca Yahudi seçmenlere sık sık hitap etti; New York’ta antisemitik olayların soruşturulması için fonları artırma sözü verdi ve Orta Doğu’daki şiddeti defalarca kınadı. Ayrıca, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın gerçekleştirdiği Aksa Tufanı Operasyonu’nu “korkunç bir savaş suçu” olarak nitelendirdi.

VAAT: NETANYAHU’YU TUTUKLATACAK

Ancak Mamdani, uzun süredir savunduğu Filistinlilerin haklarına destek pozisyonundan geri adım atmadı. Ayrıca, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında dava açılması halinde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun New York’a geldiğinde kent polisi tarafından tutuklanmasını emredeceğini de söyledi.

Antisemitizm suçlamalarına karşı Mamdani, sık sık 7 Ekim’de kardeşi öldürülen bir İsrailli’nin sözlerini alıntılayarak yanıt veriyor:
“Hayatın kutsallığından asla vazgeçmemeliyiz; ister İsrailli ister Filistinli, ister Yahudi ister Arap olsun, her yaşam aynı derecede değerlidir.”

GENÇ YAHUDİLER ARASINDA FARKLI BİR SES

Buchdahl, vaazında “tek bir meseleye takılıp kalmadan, başka acil sorunlara da odaklanılması gerektiğini savunan genç Yahudilerin” sesini duyduğunu söyledi. Mamdani’nin Yahudi liderlerle temas kurması ve söylemini yumuşatmasının bu görüşü güçlendirdiğini belirtti.
“Hayat boyu sürdürdüğü görüşlerini kampanya uğruna aniden değiştiren bir siyasetçiye kolayca güvenmem,” diyen Buchdahl, “ama farklı düşünenlerle bile diyalog kurmamız gerektiğini savunanların sesini de duyuyorum; aksi halde kendimizi izole ederiz,” ifadelerini kullandı.

REFORM YAHUDİLİĞİ BİRLİĞİ BAŞKANI’NDAN UYARI

Tıpkı Buchdahl gibi, Reform Yahudiliği Birliği Başkanı Haham Rick Jacobs da uzun süredir sürdürdüğü tarafsızlık ilkesine bağlı kalacağını açıkladı.

Jacobs, geçtiğimiz hafta yayımladığı açık mektupta “Belediye başkanlığı seçiminin kolay bir tercih olduğunu düşünüyorsanız, dikkat etmiyorsunuz demektir.” diye yazdı:

“Yahudi toplumu ve tüm New Yorklulara, oy vermeden önce kentimizin karşı karşıya olduğu birçok acil meseleyi dikkatlice değerlendirmeleri çağrısında bulunuyorum.”

Jacobs, Mamdani hakkında şunları yazdı:

“Zohran Mamdani’nin Yahudi toplumunun güvenlik endişelerine karşı empati eksikliği yok. Onunla hem röportajlarda hem de birebir görüşmelerde bu toplumu koruma sözü verdiğini duydum.”

Ancak daha sonra şu çekincesini de ekledi:

“Mamdani, İsrail’in ‘tüm vatandaşlarının devleti’ olarak var olma hakkına sahip olduğunu, ancak ‘Yahudi devleti’ olarak değil, sık sık dile getiriyor. Bu görüş akademik bir tartışmada kulağa mantıklı gelebilir ama gerçek dünyada ciddi bir endişe kaynağıdır.”

“MAMDANİ, YAHUDİ TOPLUMUNUN GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDİYOR”

Mamdani karşıtı bildirinin imzacıları arasında, New York’taki Park Avenue Sinagogu’nun muhafazakâr hahamı Elliot Cosgrove da vardı. Cosgrove, son vaazında açık bir şekilde, “Zohran Mamdani’nin New York Yahudi toplumunun güvenliği için bir tehdit oluşturduğuna inanıyorum.” dedi.

“Si­yonizm, İsrail, Yahudi öz­yöne­ti­mi — bunlar siyasi tercihler değil, Yahudi kimliğimin ayrılmaz parçalarıdır,” diye ekledi.

YAHUDİ TOPLUMU İÇİNDE DERİN BÖLÜNME

Yahudi toplumundaki bölünmenin bir başka göstergesi de, Satmar Hasidik cemaatinin farklı kollarındaki liderlerin Mamdani ve Cuomo’ya verdikleri karşıt destekler oldu.

Pazar günü cemaatin Ahronim kolunun liderlerinden Haham Moshe Indig, Brooklyn’de Mamdani ile tokalaşırken görüntülendi ve aday lehine desteğini açıkladı. Ancak birkaç saat içinde aynı kolun üç diğer lideri Indig’in tutumunu reddederek Cuomo’ya destek bildirdi.

Cuomo yanlısı hahamlar yaptıkları açıklamada, “İlerici hareketin radikal gündemi, Tevrat’a göre yaşamamızı ve çocuklarımızı bu değerlerle yetiştirmemizi tehdit ediyor,” ifadelerini kullandı.

“İSRAİL’E KOŞULSUZ DESTEK UĞRUNA HER ŞEY FEDA EDİLİYOR”

Siyasi yelpazenin daha solunda yer alan yazar ve yorumcu Peter Beinhart, son yayımladığı bir videoda birçok Yahudi liderin Mamdani’ye yönelttiği öfkeyi eleştirdi.

Beinhart, “Amerikan Yahudi kurumlarının İsrail’e koşulsuz desteği korumak için neredeyse her şeyi feda etmeye razı olduklarından endişe ediyorum. Diğer tüm değerler ve ilkeler bu uğurda ikinci plana itiliyor,” dedi.

Ve şöyle devam etti:

“İsrailli Yahudilerle Filistinlilerin aynı yasalar altında eşit şekilde yaşaması gerektiğini savunan bir New York belediye başkanını engellemek için neyi feda etmeye razısınız? Böyle bir adayı yıkmak için kimlerle işbirliği yapmaya, neleri göze almaya hazırsınız? Görünen o ki, hemen herkesle işbirliği yapmaya ve neredeyse her şeyi yapmaya.”