ABD Başkanı Donald Trump’ın 4 Aralık 2025’te yayımladığı Ulusal Güvenlik Stratejisi’ni (NSS) daha çok konuşacağız. Çünkü bu strateji belgesi önceki bütün belgelerden köklü bir kopuşu ilan ediyor. ABD’nin ve Avrupa’nın beraber inşa ettiği Atlantik dünyasını temellerinden yıkıyor.
Daha doğrusu bu dünyayı yıkanın yetersiz ve çapsız Avrupa olduğu ithamında bulunuyor. Kısaca özetlemek gerekirse belgede Trump, Avrupa’yı üç konuda başarısız bularak ‘boş ol, boş ol, boş ol’ diyor.
İlk suçlaması Avrupa’nın “güvenilmez” olduğu yönünde. İkinci suçlaması Avrupa’nın ABD için artık bir “güvenlik yük”e dönüştüğü yönünde. Üçüncü suçlaması ise daha dramatik. ABD Başkanı Trump’a göre Avrupa askeri, siyasi, ekonomik ve kültürel olarak “uygarlığını savunamayacak” kadar zayıflamış durumda. Zaten bu nedenle Trump Avrupa’ya “Eğer böyle giderse uygarlığınız 20 yılda tarihten silinecek” diye çıkışıyor.
***
Bu üç kritik nokta ABD ile Avrupa’nın kaderini belirleyecek dönüm noktaları. Daha şimdiden Trump’ın İtalya, Polonya, Avusturya ve Macaristan’ı Avrupa Birliği’nden (AB) koparmayı planladığı ileri sürülüyor. Ayrıca NSS-2025 belgesinde ABD’nin NATO’dan çıkmak ve ittifakın genişlemesini durdurma projeleri de var. Avrupa’da panik had safhada. Önlerinde iki seçenek var. Ya ABD ile uzlaşacak ve kazanacaklar ya da tek başlarına ölecekler. Zira küresel güç dengelerinin kökten değiştiği bir sürece giriyoruz.
Aslında bu ‘yeni grand strateji’nin ipuçlarını ABD, Barack Obama’nın 2012’de açıklanan “Pivot Asia/Asya Ekseni” belgesiyle vermişti. 2012’de ABD, önceliğinin artık Avrupa, Ortadoğu ve Afrika değil Asya Pasifik olacağını ilan etti. 2025’te ise Asya Pasifik’i de terk ederek önceliğinin ‘Batı Yarımküresi’ yani kuzey, orta ve güneyi ile Amerika kıtası olacağını söylüyor.
Bunda kararlı da. Nitekim Trump yönetimi Pentagon’a bağlı Amerikan kıtasındaki Kuzey ve Güney Komutanlıkları’nı NSS-2025 yayımlandıktan bir gün sonra lağvetti. Pentagon, 5 Aralık’ta Kuzey Carolina‘daki Fort Bragg’da düzenlenen bir törenle lağvettiği iki komutanlığı, ABD Ordusu Batı Yarımküresi Komutanlığı (U.S. Army Western Hemisphere Command) adı altında birleştirdiğini duyurdu.
Hâsılı kelam, ABD’nin güce dayalı çok kutuplu yeni küresel sisteminde Türkiye, Rusya ve Çin önemli birer aktör olarak kabul ediliyor. Fakat yeni küresel düzende Avrupa’ya yer yok.
Haliyle ‘Davos Adamları’nın kıtasına dönüşen Avrupa’nın kurtuluşu zor.
Peki, küreselci Avrupa bu saatten sonra değişebilir mi? Hiç sanmıyorum. Hatta öyle görünüyor ki biz daha giremeden AB dağılacak. Kıta yine büyük güçler arasında nüfuz sahalarına bölünecek. Gidişat bunu gösteriyor.
