Askeri uçak neden düştü? Kaza bölgesinin analizi A Haber’de: Faciayı karakutular aydınlatacak
Askeri Stratejist Dr. Eray Güçlüer, A Haber ekranlarında C-130 tipi kargo uçağının düşme nedenine ilişkin olası ihtimalleri değerlendirdi (Ahaber.com.tr – Ekran görüntüsü)
“HAVA VE ARAZİ ŞARTLARI NORMALDİ DIŞ ETKEN İHTİMALİ ZAYIF”
Bölge dağlık olmasına rağmen dağlar uçağın kapasitesini zorlayacak yükseklikte değil. Afganistan’daki gibi ekstrem koşullar söz konusu değil. Uçuş şartları da uygundu. Hava durumuna ilişkin eldeki veriler de normaldi. Eğer olumsuz bir hava durumu olsaydı, pilotlar uçuşu iptal eder ya da geri dönerdi. Bu yüzden hava, arazi veya diğer dış etkenlerin kazada belirleyici bir rol oynadığı söylenemez.
C-130 tipi uçaklarda yıldırım gibi risklere karşı paratoner sistemleri bulunur. Ayrıca, füze tehdidi durumunda füzeyi yanıltmak için fişek atan flare sistemleri de mevcuttur. Radar donanımı da güçlüdür. Bu nedenle dış faktörlerin ya da hava koşullarının kazayı doğrudan tetiklediği yönünde bir bulgu bulunmuyor.
“EN GÜÇLÜ İHTİMAL: ANİ TEKNİK ARIZA VE SİNYAL KESİNTİSİ”
Bu durumda en güçlü ihtimal, uçağın içinde meydana gelen bir arıza veya teknik problem. Bu arıza nedeniyle uçak sinyal gönderememiş olabilir. Sinyal, transponder adlı cihaz üzerinden gönderilir ve uçuş bilgilerini (konum, hız, irtifa, kimlik) iletir. Radarlar bu bilgileri saniye saniye takip eder. Eğer bir radar boşluk bıraksa bile, diğerleri aynı uçağı görür ve veriler kesişerek uçağın konumunu tespit eder. Bu şekilde uçağın hangi noktada kaybolduğu belirlenir.
Acil durum sinyali (emergency) transponder üzerinden gönderilen ayrı bir uyarıdır. Uçak saldırıya uğradığında, acil iniş yapması gerektiğinde veya düşme tehlikesiyle karşılaştığında devreye girer. Bu sinyalin gönderilmemesi, cihazın çalışmaz hale gelmesi ya da pilotların reaksiyon veremeyecek durumda olmasıyla açıklanabilir. Pilotların bilerek sistemi kapatması düşük bir ihtimaldir. Daha olası olan, ani bir arıza veya bilinç kaybı nedeniyle sinyalin verilememesidir.
C-130 uçaklarında elektronik karıştırmalara karşı koruma sağlayan Elektronik Karşı Tedbir (EKT) sistemleri bulunur. Dolayısıyla bir elektronik karıştırma sinyalin kesilmesine yol açsa bile uçağın düşmesine neden olmaz. Burada önemli olan, pilotların sinyal göndermeye fırsat bulamaması. Bu, uçağın çok kısa sürede kontrol dışı kalmasıyla açıklanabilir. Pilotların aynı anda etkisiz hale gelmesi veya yüksek irtifada kabin basıncının düşmesi sonucu bilinç kaybı yaşaması da mümkün.
