ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio dün Avrupa ülkeleri ve Ukrayna’dan ulusal güvenlik danışmanlarıyla güvenlik garantilerini görüşmek üzere bir araya geldi. ABD’li üst düzey bir yetkili bu temasları “hassas diplomatik müzakereler” olarak nitelendirirken görüşmenin Rus lider Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Vlodomir Zelenskiy arasında yapılabilecek olası buluşma öncesinde garantilerin çerçevesini belirlemeyi amaçladığını söyledi. Görüşmede İngiltere, Fransa, Almanya ve Finlandiya’dan savunma yetkilileri, ABD’nin Ukrayna’ya hangi imkânlarla destek vermeye hazır olduğunu öğrenmek istedi. Cevap alamadılar.
DÖRT AYRI SENARYO
Üstelik NATO genelkurmay başkanlarının acil toplantısı, ABD Başkanı Donald Trump’ın uzun vadeli barışın sağlanmasında yükü Avrupa’ya bırakacağı yönünde müttefiklerde kaygı yarattı. İngiliz The Times gazetesi Ukrayna için ABD ve Avrupa’nın üzerinde çalıştığı dört güvenlik garantisi planı bulunduğunu yazdı.
İlk senaryo, İngiltere ve Fransa’nın Ukrayna ordusuna eğitim vermesi ve Kiev’de bir koordinasyon merkezi kurulmasını öngörüyor. İkinci seçenek, ABD’nin sınırlı güvenlik garantileri sunarak Avrupa’nın doğrudan asker göndermesini desteklemek. ABD bu istekliler koalisyonuna hava devriyeleri ve olası bir uçuşa yasak bölgeyle destek verecek. Üçüncü model, NATO’nun 5. maddesine benzer kolektif güvenlik garantisi oluşturulması. Son senaryo ise Güney Kore veya Japonya ile ABD arasındaki güvenlik anlaşmalarına benzer bir ittifakı kapsıyor. Fransa ve İngiltere ise koordinasyon rolü üstlenerek silah desteğiyle birlikte Ukrayna semalarında savaş uçaklarıyla devriye seçeneğini masada tutmak istiyor.
ABD HARİÇ 10 ÜLKE ASKER GÖNDERMEYE HAZIR
Avrupa medyası ABD’nin kara birlikleri göndermeyeceğini yineledi, ancak hava desteği ve istihbarat paylaşımı olasılık dahilinde gösterildi. WSJ, Kiev’in güvenlik garantilerini askeri varlık, hava savunması, silah tedariki ve ateşkesin denetimi üzerine kurmak istediğini yazarken; Bloomberg yaklaşık on ülkenin Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olduğunu bildirdi. FT ise Kiev’in Washington’a 100 milyar dolarlık silah anlaşması önerdiğini ve toprak tavizlerini reddederek ateşkesi ilk adım olarak gördüğünü aktardı.
MÜZAKERE TUZAĞI
AMERİKAN medyası Avrupa Birliği’nin, müzakereleri Rusya için bir tür “tuzak” haline getirmeyi planladığını yazdı. Gazeteler, Avrupalı liderlerin Rusya’nın barış konusunda ciddi olmadığına inandığını, bu nedenle stratejilerinin ABD Başkanı Donald Trump’ı övgülerle kendi yanlarına çekmek olduğunu yazdı. Hedefin, görüşmelerden sonuç çıkmazsa Rusya’ya daha sert ekonomik yaptırımlar uygulanmasını sağlamak olduğu belirtildi.
ZELENSKİ VE LAVROV TÜRKİYE’Yİ İŞARET ETTİ
UKRAYNA Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Putin ile yapılacak olası görüşmenin, Türkiye, İsviçre veya Avusturya’da yapılabileceğine işaret etti. Zelenski, Ukrayna’nın müttefiklerinin güvenlik garantileri üzerindeki çalışmalarının 10 gün içinde netlik kazanabileceğini aktarırken Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 2022’de İstanbul’da yapılan müzakereler sonucunda Ukrayna heyetinin girişimiyle üzerinde mutabakata vardıkları ilkeler ve güvenlik garantilerini desteklediklerini belirtti. Lavrov, “O ilkeler gerçekten bölünmezlik, güvenlik ve kolektif güvenlik ilkesine dayanıyorlar” dedi.
İSTANBUL MUTABAKATINDA HER ŞEY VAR
LAVROV, “Bu taslakta çatışma sonrası dönemde güvenliğin sağlanması için temel ilkeler zaten mevcuttu ve bu güvenliğin dürüst ve kolektif bir şekilde sağlanmasından bahsediliyordu. Öncelikle, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri, Almanya ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bir garantör ülkeler grubu oluşturulacaktı. Bu garantör ülkeler listesi, katılmak isteyen tüm ülkelere açık olacaktı. Bu ülkeler Ukrayna’nın güvenliğini garanti altına alacaktı” dedi.
