NURULLAH GÜR / Gazze’nin ahının İsrail ekonomisine faturası ağır olacak!
İsrail Gazze’ye gerçekleştirdiği zulümle kendi altını oyuyor. İsrail’in Ekim 2023’ten beri gerçekleştirdiği operasyonların toplam maliyeti 88.5 milyar dolara ulaştı. Bu, ülkenin GSYH’sinin yüzde 16.4’üne denk geliyor. İsrail’in kanlı savaş makinesi, bütçeyi fena halde zorlamaya başladı
UEFA Süper Kupa maçının başlangıç seremonisinde “Sivilleri öldürmeyi bırakın” ve “Çocukları öldürmeyi bırakın” pankartları oldukça göze çarpıcı biçimde yer alsa da pankartlarda bu uyarının muhatabının kim olduğu yazmıyordu. UEFA, kendi organize ettiği futbol müsabakalarından İsrail’i menedemediği gibi, bu pankartların başına ‘İsrail’ yazmaya da cesaret edemedi. Çok şaşırılacak bir durum değil. Fakat bu pankartlar bile İsrail’e karşı tutumun ne denli değiştiğine yönelik kayda değer bir mesaj. Dünya genelinde İsrail’in Gazze‘deki soykırım faaliyetlerine olan öfke ve tepki katlanarak artıyor.
İsrail gerçekleştirdiği zulümle kendi altını oyuyor. Buna ekonomisi de dahil. The Times of Israel isimli İsrail’in İngilizce yayın yapan en büyük medya organlarından birinde yayınlanan analize göre, İsrail’in Gazze’ye yönelik Ekim 2023’ten beri gerçekleştirdiği operasyonların toplam maliyeti 88.5 milyar dolara gelmiş durumda. Bu, İsrail’in gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 16.4’üne denk geliyor. İsrail’in en büyük üniversitelerinden biri olan Hebrew Üniversitesi‘nden iktisat profesörü Esteban Klor‘un Wall Street Journal ve The Times of Israel’de yer alan açıklamalarına göre, İsrail’in Gazze’ye kara hareketini genişletmesi durumunda 29.2 milyar dolarlık ilave bir fatura daha çıkabilir.
BÜTÇE ZORLANIYOR
Görünen o ki, İsrail’in kanlı savaş makinesi, bütçeyi fena halde zorlamaya başladı. İsrail’in bütçe açığı artıyor. 2022’de yüzde 1,9 olan bütçe açığının GSYH’ye oranı 2024’te yüzde 6,8’e yükseldi. Bütçe açıklarını kapatmak için kamunun borçlanması da zorlaşıyor. Moody’s “kurumlarının ve yönetiminin kalitesindeki düşüşü” gerekçe göstererek İsrail’in kredi notunu iki kademe birden düşürmesi gibi gelişmeler, borçlanma maliyetlerinin yükselmesi anlamına geliyor.
Esteban Klor bu konuya ilişkin yaptığı açıklamada: “Gazze’deki çatışmaların şiddetlenmesi, İsrail’in kredi notunun daha da düşmesine yol açarsa şaşırtıcı olmaz. Bu da artan borcumuz için daha da yüksek faiz oranları ödemek zorunda kalacağımız anlamına gelir. İsrail’in faiz oranları olarak ödediği her şekel [İsrail para birimi], devletin eğitime, yolların iyileştirilmesine, daha fazla hastane inşa edilmesine veya vergilerin düşürülmesine yatırım yapamayacağı bir şekeldir. Temel olarak, İsrail’in kredi notunun düşmesi, yaşam kalitemizin düştüğü anlamına gelir,” diyerek İsrail yönetimini uyardı.
TÜNELİN SONUNDA DUVAR VAR
ARALARINDA Nobel ödülü sahibi dokuz iktisatçının da olduğu ABD ve Avrupa’nın önde gelen üniversitelerinden 23 iktisat profesörü, Netanyahu’ya yazdıkları açık mektupta İsrail’in karşılaşacağı ekonomik gerilemeye dair şu uyarılarda bulundular: “Kitlesel açlık ve insan hakları ihlallerine dair kanıtların artmasıyla birlikte, Avrupa hükümetleri hedefli yaptırımlar uygulayarak bilim, ticaret ve istihdama ciddi zarar verebilir. Bunun ilk işaretleri şimdiden görülmeye başlandı. Derecelendirme kuruluşları, İsrail’in kredi notlarını düşürmeye devam etmesi muhtemeldir; bu da devletin devasa yeniden inşa ve savunma faturalarıyla karşı karşıya kaldığı bir dönemde borçlanma maliyetlerini artıracaktır. Sayıları artan oranda nitelikli profesyonel ülkeyi terk edecek ve GSYH’nin yaklaşık yüzde 20’sini ve gelir vergisi gelirlerinin üçte birini oluşturan yüksek teknoloji sektörü dışarıya göçünü hızlandıracak, böylece İsrail’i başlıca büyüme motorundan mahrum bırakacak.” İsrail’in katliamlarını dünya şu ana kadar durduramadı. Çok az insan ve kurum her şeyi göze alarak İsrail’in zulmüne karşı direnç gösterebildi. Ben dahil ellerinden gelenin hepsiyle bu vahşete karşı duramayan milyonlar ise bu utanç ile yaşayacağız. Şer gibi görünende inşallah hayır vardır. Zincirinden boşanırcasına büyük bir kinle Gazze’ye saldıran İsrail, bu son hamleleriyle dünya genelindeki meşruiyetini büyük oranda kaybedecektir. Ekonomik olarak da büyük bir duvara çarpacak.
