Büyümek böyle bir şeydir: Kendinle yüzleşerek…
Kendine sahip çıkarak.
Kendi dilinle, kendi özünle konuşarak…
Bu ülke de öyle. Cesaret ediyor. Ve Temmuz’la büyüyor…
***
Darbeleri bileceksin mesela. İran‘da Musaddık’a yapılan darbeyi bileceksin, tersinden de okuyabileceksin ki anlayabilesin CIA‘nın güncelleyip durduğu o kokuşmuş darbe matematiğini…
Yıl 1950’ler. Musaddık. Onun başında olduğu; içinde liberallerin, milliyetçilerin ve Ayetullahların bulunduğu ‘Milli Cephe’nin vaadi İngiliz tahakkümündeki petrolü millîleştirmekti.
Sokaklara çıkan halk Musaddık’ı Şah’ın karşısına çıkardı. Şah ordu üzerindeki yetkilerini de Musaddık’a devretmek zorunda kaldı…
İngiliz gizli servisi SIS, Tahran‘da halk, medya, din adamları, entel rantiye zenginler ve siyasetçiler arasında çok güçlü bir ağ kurmuştu. Her yıl milyonlarca pound bu ağa ödeniyordu. Örgütün başında da daha sonra Chatham House’un ve (KÜLTÜREL VESAYET) Penguin Kitapları’nın yöneticisi bir lord vardı.
***
Ülkenin en büyük gazetesi önce Başbakan’ı beceriksizlikle suçlayan manşetler attı. New York Times gazetesi “Diktatörlüğe davet” dedi. Gazete Musaddık’ı Hitler’e (DİKTATÖR) benzetti. Musaddık’ın İngilizfobik ve yabancı düşmanı olduğu yazılıyor ve dalga geçiliyordu. Tudeh ile ittifak eden Musaddık’ın komünist, din düşmanı ve Yahudi olduğundan (EKSEN KAYMASI) bahsedildi.
Petrol hakları elden gidecek olan Britanya‘nın Musaddık’tan kurtulmak için tek çaresi ABD‘yi ikna etmekti.
18 Mart 1953 günü, Tahran’daki CIA merkezine darbe için 1 milyon dolarlık ilk ödeme gönderildi. CIA operasyonu başlatılmıştı.
Musaddık rüşvetçi bir hırsız olarak resmedilecek (17-25 ARALIK) Musaddık taraftarı gibi görünen kiralık katiller bazı dinî liderlere saldırılar düzenleyecekti. (UĞUR MUMCU VD.)
Siyasetçiler tarafından Meclis’te, gazetelerde, din adamları tarafından camilerde yerden yere vuruluyordu.
Propaganda malzemesi İran’a gizlice giren Kermit Roosevelt tarafından yönetilen CIA tarafından üretiliyordu. Harvard Üniversitesi’nde İran üzerine kitapları olan Richard Cottam, CIA adına o propagandayı üretenlerden biriydi. Onun tespitine göre Tahran’da yayınlanan beş gazeteden dördü CIA etkisi altındaydı. “Yazdığım her yazı hemen ertesi gün İran basınında yer alıyordu…”
Saltanat yanlısı kalabalıklar, İngiliz istihbaratının adamı, “Beyinsiz” lakaplı bir haydut olan Şaban Caferi’nin (FETÖ) liderliğinde Musaddık’ın evini kuşattı. Musaddık evde yoktu!
Darbenin fitili tutuşunca Kermit Roosevelt ve arkadaşları gizli bir villada parti vermeye başladılar. Fakat ismi açıklanmayan bir asker darbeyi önceden ihbar etmişti. Darbenin ihbar edildiğini duyan darbeci askeri birlikler de sokağa çıkmamıştı. Musaddık, taraftarları ve ordu hazırlıklıydı. Sabaha kadar çatışmalar sürdü. İlk darbe yenildi. İran’da halk sokaklara çıkmıştı. “Milletin Zaferi” sloganları atılıyor, Britanya ve ABD aleyhine bağırılıyordu.
ABD onu geri çağırdı ama Kermit Roosevelt şöyle cevap verdi: “İşi bitirmeden (B PLANI) dönmüyoruz!”
ABD Büyükelçisi, Alp Dağları’ndaki bir otelde darbenin olmasını beklerken 15 Temmuz gecesi darbenin başarısız olduğunu duyar duymaz geri dönmüş, Musaddık’a, “dost bir ülkenin iç işlerine karışma eğiliminde olmadıklarını” anlatıvermişti.
Hassas bir insan olan Musaddık buna kandı. Britanya’ya karşı dayanmak istediği Amerikalıların başına bir şey gelmesinden de endişe duymuştu. Hemen telefon açtı ve gösterilere bir son verilmesini emretti. Taraftarlarını sokaklardan evlere çağırdı.
***
Musaddık tarihi bir hata yapmıştı. Roosevelt’in planı işe yaramıştı. Propaganda yeniden başladı:
“Esas darbeyi Musaddık yapmıştı! (KONTROLLÜ DARBE) Gayrimeşru olan Musaddık’tı. Sokaktaki Musaddık yanlısı çeteler insanların kafalarını kesiyordu…”
Batı basını bunu dünyaya yaydı.
Darbeciler için şartlar ikinci bir darbe için uygun hâle gelmişti. Kermit Roosevelt ikinci bir deneme için daha fazla askeri birliği ikna etmesi gerektiğini biliyordu. Paralar dağıtıldı, planlar yapıldı. Musaddık taraftarları evlerde kalma talimatı gereği olaylara müdahale edemedi.
İkinci darbeden sonra ilk marşın sesi radyodan duyuldu. Bu Amerikan Millî Marşı’ydı! Hemen yayın kesildi ve başka bir marş bulundu.
Kermit Roosevelt, darbeden sonra emekli olup petrol şirketlerine danışmanlık yaptı. 1979 yılında yazdığı “Karşı Darbe” adındaki anılarında İran darbesindeki CIA’nin rolünü anlattı…
***
İran’daki bu darbe serencamına mikroskopu dayadığımızda faili meçhulleri, kışkırtmaları, maaşa bağlanan entel sosyeteyi ve giderek tüm darbeler tarihimizi yeniden okuruz.
İşte tam da onun için 15 Temmuz’da sokağa çıkan ve faşizme dur diyenler bu ülkenin taşıyıcı kolonlarıdır.
Ülkemiz bölgede barışık bir demokrasi olarak yükselirken şimdi sıra, geçmişin kara-kutularının tek tek açığa çıkarılmasına gelmiştir…
Meraklısına:
Musaddık’a darbe özeti için, Yıldıray Oğur-serbestiyet.com’dan faydalandım.
