3 aylık yaz tatiline giren milyonlarca öğrenci zamanının çoğunu ekran başında geçiriyor. Çocukları ekrandan uzak tutmak için velilerin de sorumluluk alması gerekiyor. Tatilin aslında çocukla kaliteli zaman geçirerek duygusal bağları güçlendirmek, becerileri geliştirmek ve psikolojik gelişimi desteklemek için bir fırsat olduğunu vurgulayan uzmanlar, doğa ile temasın, evde yapılabilecek basit etkinliklerin ve günlük ritüellerin önemine değiniyor.
Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, “Ekran süresi sınır koyarak değil, alternatif sunarak dengelenebilir” dedi. Ülkü yaz tatilinin çocuklar için anlam ve önemine değinerek ebeveynlerin bu süreci nasıl değerlendirmeleri gerektiğini SABAH’a şöyle anlattı:
Yaz tatili boyunca çocukların ekran süresi, okul dönemiyle kıyaslandığında doğal olarak artıyor. Bu süre kontrol edilmezse, ekran bağımlılığı gelişebilir. Özellikle 0-12 yaş arası çocuklarda ekran karşısında geçirilen uzun saatler dikkat dağınıklığı, uyku problemleri ve duygusal regülasyon sorunları gibi birçok alanda risk oluşturur. Ebeveynler ekran süresi sınırını, alternatifler sunarak dengeleyebilirler. Pazartesi ‘müzik günü’, salı ‘hikâye yazma günü’, çarşamba ‘doğa keşfi günü’ gibi her güne anlam yüklenebilir. Basit malzemelerle yapılan deneyler çocuklarda hem merak uyandırır hem de öğrenmeyi eğlenceli hale getirir. Her hafta birlikte bir kitap okuyup üzerine sohbet etmek, hem dil gelişimini destekler hem de aile bağlarını kuvvetlendirir. Çocuğun yaşına uygun görevlerle birlikte yemek yapmak, sorumluluk ve özgüven kazandırır. Boyama, kolaj, geri dönüşüm malzemeleriyle yapılan projeler çocukların üreticiliğini destekler.
MUTLAKA DOĞADA OLMALI Araştırmalar doğada zaman geçiren çocukların dikkat sürelerinin uzadığını, kaygı seviyelerinin azaldığını, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerinin geliştiğini gösteriyor. Park gezileri, piknikler, deniz kenarı yürüyüşleri ya da şehirdeki doğa müzeleri… Her bir açık hava etkinliği çocuğun dünyasında iz bırakır. Özellikle teknoloji çağında yetişen çocuklar için doğa, bir denge unsuru olur. Önemli olan zamanın niteliğidir. Birlikte geçirilen 20 dakikalık kaliteli bir zaman arka planda telefonun olmadığı, gerçekten karşılıklı temasın kurulduğu bir zaman dilimiyse çocuk için çok değerlidir.
ÇALIŞAN VELİLER NE YAPMALI
Kısıtlı vakti olan ebeveynlere önerilerde bulunan Psikolog İnci Ülkü, şunları söyledi:
Rutinleşmiş küçük ritüeller oluşturun. Her akşam 10 dakika kitap okuma, her hafta sonu sabah kahvaltısını birlikte hazırlama gibi tekrar eden, anlamlı anlar yaratın. Günlük içten sohbetler yapın.
Ailece masa oyunları oynayın. Bu oyunlar sıra bekleme, kurallara uyma, kaybetmeyi kabullenme gibi sosyal öğrenmeleri destekler. Drama veya hikâye tamamlama oyunları kurun. Bu oyunlar da duygu tanıma ve empati gelişimine katkı sağlar.
Komşu çocuklarıyla etkinlikler organize edin. Küçük piknikler, bisiklet turları veya mahalle etkinlikleri çocukların akran ilişkilerini güçlendirir.
Birlikte gönüllülük projelerine katılın. Hayvan barınağını ziyaret etmek, bir yardım kampanyasında görev almak gibi faaliyetler, çocukta aidiyet ve toplumsal sorumluluk bilinci kazandırır.
