İklim değişikliği artık mevsimlerin beklenen sıcaklık ve nem oranlarını taşımamasına neden olurken, buna bağlı olarak yaşam kalitesini korumak adına iklimlendirme çözümlerine duyulan ihtiyaç ciddi ölçüde artmıştır. Bu ihtiyaç farklı kullanım alanlarına uygun olarak geliştirilen klima modelleri ile karşılanmaktadır. Merak edilen ise klima türleri nelerdir sorusunun yanıtı ile klima çeşitleri ve çalışma prensipleri olmaktadır.
Klima Türleri ve Klimaların Çalışma Prensipleri
Klima ortamın sıcaklık, nem ve hava kalitesini belirli bir konfor düzeyine getirmeyi hedefleyen iklimlendirme cihazıdır. İlk modern klima 1902 yılında Amerikalı mühendis Willis Haviland Carrier tarafından geliştirilmiştir. İlk başta endüstriyel kullanım için tasarlanan bu cihazlar, zamanla evlerden iş yerlerine, araçlardan hastanelere kadar geniş bir alanda kullanılmaya başlanmıştır.
Küresel ısınmaya bağlı olarak ortaya çıkan iklim değişikliği ile dünya genelinde artan sıcaklıklar, kuraklık, ani soğuklar ve yüksek nem gibi etkenler bu cihazların günümüzdeki önemini daha da artırmaktadır. Klimalar yalnızca soğutma değil, ısıtma, nem alma ve hava filtreleme gibi çok yönlü görevler de üstlenmektedir.
Farklı Klima Türleri ve Özellikleri
1. Duvar Tipi Split Klimalar
Ev ve küçük ofis kullanımı için en çok tercih edilen klima türlerinden biridir. İç ve dış ünite olmak üzere iki ana parçadan oluşur. Genellikle salon, oturma odası gibi bireysel alanlarda kullanılır. Yüksek enerji verimliliği sunar ve sessiz çalışmaları ile öne çıkarlar.
2. Multi Split Klimalar
Tek bir dış üniteye bağlı birden fazla iç ünitenin kullanıldığı sistemdir. Farklı odalarda farklı sıcaklık ayarları yapılmasına olanak tanır. Özellikle büyük evlerde ve küçük işletmelerde tercih edilmektedir.
3. Salon Tipi Klimalar
Genellikle büyük alanların iklimlendirilmesi için kullanılan bu klima türü, yer tipi olarak da adlandırılır. Yüksek kapasiteleri sayesinde geniş ofisler, restoranlar ve düğün salonları gibi kalabalık mekanlar için idealdir.
4. Kaset Tipi Klimalar
Tavana monte edilen bu klimalar, estetik açıdan avantajlıdır ve havayı dört yöne birden üfleyerek homojen bir sıcaklık dağılımı sağlar. Alışveriş merkezleri, toplantı salonları ve otellerde sıkça kullanılır.
5. Taşınabilir Klimalar (Portatif Klimalar)
Mobil olmaları sebebiyle farklı odalarda kullanılabilir. Genellikle tek üniteden oluşur ve pencere ya da kapılardan dışarıya sıcak hava tahliyesi yapılır. Küçük alanlarda geçici çözümler için idealdir.
6. Pencere Tipi Klimalar
Tek bir kutu içerisinde hem iç hem de dış üniteyi barındıran eski nesil klima türlerindendir. Kurulumu kolay olsa da enerji verimliliği düşüktür. Günümüzde kullanım oranı azalmıştır.
Klimaların Çalışma Prensipleri
Tüm klima türleri temel olarak benzer fiziksel prensipler üzerine çalışmaktadır. Bu prensip havadaki ısıyı bir ortamdan alarak başka bir ortama transfer etmeyi sağlar. Soğutucu gaz, kompresör, evaporatör ve kondenser adı verilen parçalar bu işlemde rol oynar. Farklı klima türlerinin temel çalışma prensipleri ise şu şekildedir;
Split ve Multi Split Klimaların Prensibi
Bu klimalar, dış ünitede bulunan kompresör sayesinde soğutucu gazı sıkıştırır, gazın basıncı yükseltilir ve sıcaklığı artar. Bu gaz, kondenserden geçerken dışarıya ısı verir. Daha sonra evaporatöre geçen soğutucu gaz, iç ortamdan ısıyı emer ve böylece ortam soğutulur.
Kaset ve Salon Tipi Klimaların Prensibi
Yüksek kapasiteli bu cihazlar, tıpkı split klimalarda olduğu gibi kompresörlü sistemlerle çalışır ancak hava dağıtımı daha geniş bir alana eşit şekilde yapılacak biçimde tasarlanmıştır. Tavan ve yer konumlandırmaları hava akışının yönlendirilmesinde avantaj sağlar.
Portatif Klimaların Prensibi
Tek üniteli olmalarına rağmen aynı prensiple çalışırlar. Ancak egzoz borusu aracılığıyla sıcak havayı dışarı atma zorunluluğu bulunduğu için enerji verimliliği düşüktür. Genellikle geçici ve taşınabilir çözümler için uygundur.
Pencere Tipi Klimaların Prensibi
Split klimalardan farklı olarak tüm bileşenleri tek bir ünitede toplanmıştır. Çalışma prensibi aynı olmakla birlikte, gürültülü çalışmaları ve düşük verimlilikleri sebebiyle modern binalarda tercih edilmezler.
