Para politikasındaki sıkılaşma, kurun stabil tutulması en çok tekstil sektörünü vurmuşa benziyor. Farkında mısınız?
Son dönemde ya şirketlerin iflas haberi geliyor, ya da Mısır’a, Fas’a, Tunus’a taşınma…
Geçenlerde tekstilci arkadaşım anlatıyor: “Mısır‘da işçinin ortalama ücreti 170 dolar, Türkiye‘de 1.750 dolar. Avrupa‘da fiyat avantajımızı kaybettik. Türkiye artık AB pazarında pahalı kalıyor. Üstelik Mısır’da teşvik de var. Başka çare kalmadı, üretimi taşıyorum.”
Dinledikçe hak veriyorsunuz.
Çünkü, tekstilciler eskiden planlı üretim yapıyordu. Siparişleri aylar öncesinden alıyordu. Fiyat anlaşmalarını yapıyordu. Şimdi ihracatta hem fiyat avantajı kayboldu hem de fiyat belirsizliği oldu.
Şöyle biraz istatistiklere bakayım, dedim.
Son dönemde Mısır’a yapılan Türk tekstil yatırımları 200’ü geçmiş. Yatırım miktarı da 3 milyar doları aşmış.
Peki neden göç ediyorlar?
Dedim ya, işçilik maliyeti Türkiye’nin yaklaşık ¼’ü. Mısır’ın AB ve ABD’yle olan STA/QIZ anlaşmaları var. QIZ olarak belirlenmiş alanlarda üretilen mallar, belirli koşullara tabi olarak, tarife veya kota kısıtlamaları olmaksızın doğrudan ABD pazarına erişebiliyor. ABD Başkanı Donald Trump geldikten sonra ek gümrük vergisi getirse de hala buralar avantajlı. Mısır’ın pamuk üretimi ve işlenebilir hammaddeye hızlı erişim imkânı ve ülkedeki devalüasyon Türk firmaları için yatırımın cazibesini artırıyor.
Geçenlerde bir istatistik duydum. Mısır’ın tekstil ve konfeksiyon ihracatının 3’te 1’ini Türkiye’den giden firmalar karşılıyormuş!
Tabii tekstil sektörünün göçünü sadece yatırım olarak yorumlamamak lazım. Her ne kadar tekstil sektörü katma değerli ürün üretemediği konusunda zaman zaman eleştirilse de Türkiye ekonomisinin lokomotiflerinden biri. Hele hele istihdam alanında… İki yıl önce 1 milyon 250 bin civarında olan sektörün istihdamı 950 binlerin altına düştü. Keza fabrikalar taşındıkça ihracat da kan kaybetti. Tekstil sanayisinin durumu tedarik zincirini de zayıflatıyor, hammadde ve yan sanayi de bu işten zarar görüyor. Fabrikalara iş yapan küçük atölyeler de kapanıyor.
Bir haftalık süreçte Kahramanmaraş merkezli Türk şirketi Şirikçioğlu Grubu’nun Mısır’da 20 milyon dolarlık, Ulusoy Tekstil‘in de ilk etapta 18 milyon dolarlık yatırım yapacağına dair haberler geldi.
Büyük firmaların başını çektiği bu göç dalgası, Türkiye’nin ekonomik ve istihdam politikaları açısından önümüzdeki süreçte ciddi sorunlar oluşturabilir. O nedenle tedbir almak gerekiyor. Fabrikaların taşınmaması ve katma değerli ürün üretmeleri için tekstil ve hazır giyim sektörü için farklı teşvikler düşünülebilir. Marka, tasarım ve Ar-Ge’ye yatırım için cesaretlendirilebilir. Romanya ve Portekiz gibi ülkelere karşı rekabet avantajı üretilebilir. Böylece, sektörde üretim ve istihdam ortadan kalkabilir.
