Deprem Bilimci Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, New York Times Gazetesinde çıkan Türkiye’de deprem yerlerine ilişkin yazıyı A Haber’de değerlendirdi. Peki İstanbul’da büyük bir deprem bekleniyor mu? İşte detaylar…
Üşümezsoy yaptığı açıklamada şu ifadeler yer verdi:
“Tamamen popülizmi iplerini pazara çıkarırız. Ama önce şu bizim Türkiye’deki bu Amerika’nın laflarına kulak kabartma mantığına çok tepkiliyorum, Batılı. Bir tane mesela bizim gazeteciler var, ünlü de şimdi bahsetmeyelim. Sürekli Batı’daki, diyelim ki Türkiye’nin en ünlü gazetecisiyiz, ama Batı’da bir iki tane yerde kurumda çalışan gazeteciler çarşaf çarşaf yazılar yazıyorlar, çarşaf ve Türkiye’yle bağlantıları bile yok. Ama buradakilerin bir anlayışı var, “Batı’da makale çıksın” diyen bir yaklaşım var. Şimdi “Batı’da makale çıksın” dediği zaman Batı’da olmuş olması değil, altın harflerle yazılmış olması değil, en pırlanta kağıtlara basılmış olması değil (Papirüs’te de), söylenen lafın çıkıp çıkmaması.
’99 depremi oldu. Ben dedim ki bundan sonra Marmara’da başka beklediğimiz büyük deprem yok. Aktüel vardı o zaman. Aktüel’de “Bu son beklediğimiz büyük depremdi” dedikten sonra iki hafta sonraydı bunu söylediğim. Ama ne dediler? Marmara’da fay doğudan batıya, bugünkü konuşma için de anlamlı, bugünkü yapılan… Doğudan batıya doğru ilerliyor. 17 Ağustos geldiği zaman ’39’dan beri sırayla batıya geldi. Şimdi Adalar fayı, hemen arkasından onun kuzeyindeki, Silivri’nin kuzeyindeki kenar fayı, sonra Tekirdağ’daki fay. Nature diye (yani çok az kimsenin yayın yaptığı bir yerde) yayın çıktı. Deniyor ki: Üç tane 7’nin üzerinde deprem, 30 yıl içinde %67 risk var. Ya 30 yıl da geçti. Riski de daha sonra bizzat bu makale içinde, ikincisinde iki tane; biri Ada’nın ve Marmara Denizi’nin içinde çukurlar var, çukurların çevresindeki çevre faylar var. Ada’nın çevresinde bir tane olacak, bir tane de Tekirdağ’da olacak. Tekirdağlılar iyice paniklemişti. 30 yıl içinde %67 risk var. Bunun bizzat bu çalışmalarda, bu makalelerde yer alan Roland Armijo dedi ki: “Ben bu makalelerde yazarım, tektoniği yazıyorum. Ama biz ne fayları biliyorduk, ne fayların oluşan depremlerin sıralamasını biliyorduk, ama yazdık. Makineye de koyduk Coulomb stresi olarak, bugünkü yazı da Coulomb’dan. Orada üç tane deprem olacak” dedikten sonra, “Aaa, Nature’da çıktı, bak üç tane %67, nereden çıkarıyorsun?” Peki hepsi çöp oldu, ama toplumumuz hepsi onlarla, ’99’dan sonra hepsi onlarla korka korka…
Hemen bunun üzerine atladı Le Pichon ve cellatler: “Var, buradan geçiyor” anlattı, 7.6’lık. Ben dedim, “Yani siz daha evvel tam Marmara’nın ortasından geçen fay görmüşsünüz, 8.1’lik, olmaz öyle bir şey” ama öyle dediler. Onun üzerine dedim, “Ya biz desek ki Paris’in ortasından boydan boya bir fay geçiyor. Sonra da gelsek, desek ki yanılmışık, fay oradan değil, Aral Okay’ın anlattığı yerden geçiyor.” Büyüklük önemli değil. Bunun üzerine Armijo bunu kanıtlamaya geldi, dedi ki, “Ya bu Le Pichon’un söylediği bu model (diğerleri de hepsi ona katılıyor, Le Pichon deyince hepsinin aklı, ortak aklı, üst aklı) ne tarihte böyle bir deprem olmuş (yani o gemide çalışan Armijo), ne de gelecekte böyle bir olabilir” diyerek Le Suiret’in yazısına şerh koydu. Şerh koyduktan sonra, kendisi… Bunu anlatmamın sebebi bugünkü makalenin iplerini pazara çıkarmak için. Ve Deniz Atalante gemisiyle geldi.”
“Türkiye’deki bu Amerika’nın laflarına kulak kabartma mantığına çok tepkilim.” diyen Üşümezsoy, New York Times’ın haberinin dayanağının olmadığını söyledi.
Üşümezsoy konuşmasının devamında Adalar ve İznik gölü fayının aktif olmadığını söyleyerek Marmara’da 7’lik deprem beklentisinin gerçek olmadığını bildirdi.
