Bireylerin yaşam sürelerini uzatacak ve yaşlılık dönemlerini daha sağlıklı geçirmelerini sağlayacak hayat tarzı alışkanlıklarının önemi her geçen gün artıyor. Buna kaliteli ve uzun ömür anlamına gelen Longevity deniyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Zahide Karaca, uzun ve sağlıklı bir ömrün büyük ölçüde yaşam tarzı alışkanlıklarına bağlı olduğunu söyledi.
GENİŞ ÇAPLI ARAŞTIRMA
Uzm. Dr. Karaca, “Oxford Üniversitesi’nin geniş çaplı bir çalışması, çevresel faktörler ve yaşam tarzı koşullarının, sağlıklı yaşlanma üzerinde genetik etkenlerden yaklaşık 10 kat daha etkili olduğunu gözler önüne seriyor. Longevity; bilimsel gelişmeler ve bilinçli yaşam tarzı değişiklikleriyle, sağlıklı yaş alma konusunda bireylere rehberlik eden önemli bir yaklaşım” dedi. Longevity’nin son yıllardaki teknolojik ve tıbbi gelişmelerle birlikte dikkatleri üstüne çektiğini ifade eden Uzm. Dr. Karaca, “Biyoteknoloji ve genetik çalışmalar, hücresel gençleşme ve yaşlanma karşıtı tedaviler geliştirmeyi hedefliyor. Zaman kısıtlı beslenme ve anti-inflamatuar diyet gibi yaklaşımlar ise hücresel onarım süreçlerini destekleyerek yaşlanmayı geciktirebiliyor” dedi.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ TEDAVİ
Stres yönetimi teknikleri ve zihinsel yaşlanmanın en büyük nedenlerinden biri olan kronik stresin etkilerini azalttığını söyleyen Uzm. Dr. Karaca, “Düzenli uyku saatleri ve uyku hijyenine dikkat etmek, beyin sağlığını koruyarak, yaşlanma sürecini yavaşlatıyor. Son olarak yapay zekâ destekli sağlık takibi gibi teknolojik gelişmeler de kişiselleştirilmiş sağlık yönetimi sağlayarak, yaşlanma sürecini olumlu etkiliyor” diye konuştu.
ARAŞTIRMALARA GÖRE YÜZDE 80 BELİRLEYİCİ
Sağlıklı yaşlanmanın genetik ve çevresel unsurların etkileşimiyle şekillenen karmaşık bir süreç olduğunu dile getiren Uzm. Dr. Karaca, şöyle dedi: “Bazı genetik değişiklikler yaşlanmayla bağlantılı hastalıklara yol açabilse de bu faktörlerin etkisi tek başına sınırlıdır ve çevresel etmenlerle etkileşim içindedir. Bilimsel araştırmalar, genetik faktörlerin yaşam süresi üzerindeki etkisi yaklaşık yüzde 20-30 iken, çevresel faktörlerin yüzde 70-80 oranında belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Bu sonucun hastalıkları önleme açısından halk sağlığı politikaları ve bireysel müdahaleler konusunda önemli bir fırsat sunduğunu söylemek mümkün.”
SAĞLIKLI YAŞ ALMAK İÇİN ÖNERİLER
UZM. Dr. Karaca, sağlıklı yaş almayı desteklemek için şu önerilerde bulundu:
Sebze, meyve, tam tahıllar, baklagiller ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir diyet, kronik hastalık riskini azaltarak, yaşam süresini uzatabilir. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz ve kas güçlendirme çalışması, kardiyovasküler sağlığı destekler ve biyolojik yaşlanmayı yavaşlatır. Her gece 7-9 saat uyku, bağışıklık sistemi ve bilişsel fonksiyonlar için kritik öneme sahip. Meditasyon, nefes egzersizleri ve doğada zaman geçirmek çok önemli. Aile ve arkadaşlarla güçlü ilişkiler, duygusal destek sağlayarak, yaşam memnuniyetini artırır. Erken teşhis ve önleyici tedbirler, kanser gibi ciddi hastalıklarda bile kesin tedavi şansı yaratabilir. Yeni beceriler kazanmak ve yaratıcı uğraşlarla vakit geçirmek, bilişsel rezervi artırarak, demans riskini azaltabilir. Sigara ve aşırı alkol tüketiminden uzak durmak, kanser başta olmak üzere birçok hastalığa karşı koruma sağlar.
EĞİTİM BİYOLOJİK YAŞLANMAYI YAVAŞLATIYOR
Eğitim seviyesi gibi sosyoekonomik faktörlerin de yaşlanma hızını etkileyebileceğini belirten Uzm. Dr. Karaca, “Columbia Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırma, yüksek eğitim seviyesinin biyolojik yaşlanmayı yavaşlattığını ve yaşam süresini uzattığını ortaya koyuyor. Fiziksel aktivitenin de bireysel, psikososyal ve çevresel özelliklerle doğrudan ilişkili olduğunu biliyoruz” dedi.
