20 Kasım Dünya Çocuk Günü, savaşların ve insani krizlerin gölgesinde milyonlarca çocuğun temel haklarına ulaşamadığı bir ortamda geçti. Açlık, yoksulluk, yerinden edilme ve şiddet, çocukların sesini duyulmaz hâle getiriyor UNICEF Türkiye Temsilcisi Paolo Marchi, “Dünyada 43 milyon çocuk kriz ortamında yaşıyor, 50 milyon mülteci çocuk var ve Gazze‘de ağır bir çocuk hakları ihlali yaşanıyor” diyerek tabloyu özetliyor
Paolo Marchi
20 Kasım, Dünya Çocuk Günü‘ydü. Maalesef ki savaşların, çatışmaların olduğu bir dönemde çocuk haklarından bahsetmek de pek mümkün olmuyor. Çünkü yetişkinlerin dünyasında yaşanan tüm hırsların bedelini çocuklar ödüyor. Açlıkla, yoklukla mücadele eden yine milyonlarca çocuk var. Biz de bu hafta dünyada çocukları korumak, onlara yardım etmek amacıyla yola çıkmış Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Türkiye Temsilcisi Paolo Marchi ile bir araya geldik ve dünyadaki çocuk sorunlarını konuştuk. Marchi, “Dünyada 43 milyon çocuk kriz ortamında yaşıyor. 50 milyon mülteci çocuk var. Her yıl bir milyar çocuk şiddet görüyor. Gazze‘de de ağır bir çocuk hakları ihlali var” diyor.
– Dünyadaki çocukların ne kadarı temel haklarına erişemiyor ve bunun en çarpıcı nedeni nedir?
– Bugün dünya genelinde her dört çocuktan biri eğitim, sağlık veya korunma gibi en az bir temel haktan mahrum bırakılmış durumda. Tek bir ‘çarpıcı neden’ belirtmek zor olsa da, insani krizler, çatışmalar, yerinden edilme ve iklim kaynaklı afetler, başlıca nedenler arasında yer alıyor. Örneğin, günümüzde 43 milyondan fazla çocuk insani kriz ortamlarında yaşıyor ve okul çağında olan yaklaşık 224 milyon çocuk eğitim imkanına ulaşamıyor ve bu çocukların önemli bir kısmı doğrudan acil durumların etkisi altında bulunuyor. Bu krizler yoksulluğu ve eşitsizliği derinleştirerek milyonlarca çocuğun hizmetlere erişimini kısıtlıyor ve onları temel haklarından mahrum bırakıyor.
HER YIL 1 MİLYAR ÇOCUK ŞİDDET GÖRÜYOR
– 21. yüzyılda en çok ihlal edilen çocuk hakları hangileridir?
– Tek bir ihlalden bahsetmek zor ama çocukların aynı anda birden fazla ve birbiriyle bağlantılı hak mahrumiyeti yaşayabildikleri de bir gerçek. En endişe verici olanlar arasında çocukların şiddetten korunma, kaliteli eğitime erişim, dijital ortamlarda dahil olmak üzere güvenli ve sağlıklı çevrede yaşama haklarına yapılan ihlaller yer alıyor. Dünya genelinde okul çağında olup da okula gidemeyen 224 milyon çocuk bulunuyor ve her yıl yaklaşık 1 milyar çocuk fiziksel veya duygusal şiddete maruz kalıyor. Ayrıca milyonlarca çocuk sağlık ve hayatta kalma için hayati önem taşıyan temiz su ve sanitasyon hizmetlerine erişemiyor.
– Kaç çocuk savaş, işgal veya aktif çatışma bölgelerinde büyüyor?
– Dünya genelinde 400 milyondan fazla çocuk, yaklaşık her beş çocuktan biri, çatışma bölgelerinde veya bu bölgelere yakın yerlerde yaşıyor.
Bu rakam, Türkiye nüfusunun neredeyse beş katı. Bu çocukların günlük yaşamları korku, istikrarsızlık ve sürekli devam eden şiddet tehdidiyle şekilleniyor. Ne yazık ki bu çocuklar, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimin ötesinde, kaygı, travma ve umutsuzluk gibi yaşam boyu sürebilecek psikolojik zorluklarla karşı karşıya kalıyorlar.
GAZZE’DE AĞIR ÇOCUK HAKLARI İHLALİ VAR
– Binlerce Filistinli çocuk öldürüldü. UNICEF ne yaptı? Çocukların korunmasına nasıl bakıyorlar?
– Gazze’deki çatışmanın çocuklar üzerindeki etkisi yıkıcı oldu. Son iki yılda on binlerce çocuk öldü veya yaralandı; daha da fazlası yerinden edildi, travma yaşadı ve temel hizmetlere erişimini kaybetti. Ekim ayında başlayan ateşkes bir umut ışığı sunsa da, Gazze bugün dünyanın en ağır çocuk hakları krizlerinden biri olmaya devam ediyor. UNICEF bu kırılgan arayı insani müdahaleyi artırmak için değerlendiriyor. Erişimin mümkün olduğu yerlerde, son iki yıldır ekiplerimiz gece gündüz çalışarak temiz su, tıbbi ve beslenme malzemeleri, hijyen kitleri, psikososyal destek ve her şeyini kaybetmiş aileler için eğitim materyalleri temini de dâhil hayat kurtarıcı yardımlar ulaştırıyor.
Ayrıca kritik su ve sanitasyon sistemlerinin onarımına yardımcı oluyor, sağlık çalışanlarını destekliyor. Koşullar izin verir vermez hayata geçirilmek üzere çocuklar için güvenli hizmetlerin yeniden inşasına yönelik hazırlık çalışmaları üzerinde çalışıyoruz. Ancak ihtiyaçlar çok büyük ve insani erişim hâlâ ciddi şekilde kısıtlanmış durumda. Uluslararası toplum, yardımların çocuklara güvenli, hızlı ve geniş ölçekli şekilde ulaşması için elinden geleni yapmalıdır. UNICEF’in tutumu nettir: Hiçbir çocuk hedef olmamalıdır ve çatışmalardan etkilenen her çocuk korunmayı, onurlu bir yaşamı ve barışı hak eder.
– UNICEF’in önümüzdeki 10 yıl için en cesur hedefi nedir?
– Çatışma, iklim değişikliği ve hızla gerçekleşen dijital dönüşüm koşullarında bile her çocuğun korunarak, eğitim alarak ve sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlamak.
50 MİLYON MÜLTECİ ÇOCUK VAR
– Mülteci çocuklar dünyanın en büyük sorunlarından biri, hem gelecekleri hem de kimlikleri kayboluyor….
– Her iki kayıp da çocuklar için derin travmatik etkiler yaratır. Zorla yerinden edilme, bir çocuğun güvenlik, aidiyet ve süreklilik duygusunu parçalayarak tüm yaşam yolculuğunu etkiler. Bugün yaklaşık 50 milyon çocuk çatışma, şiddet ve afetler nedeniyle yerinden edilmiş durumda. Bu çocuklar yalnızca evlerini değil, kimliklerini ve geleceğe dair umutlarını da kaybettiler. Yerinden edilmiş bu 50 milyon çocuğun her biri yaklaşık beş yıldır bu durumda yaşıyor. Bu da çocukluklarının dörtte birinden fazlasını bir ev sahibi toplulukta geçirdikleri anlamına geliyor. Üstelik çoğu durumda temel hizmetlere erişimde de pek çok zorlukla karşılaşıyorlar.
