Tahkimde zirvedeyiz ama masada yokuz!
İstanbul’da tahkim zirvesi yapıldı. 19. ICC Türkiye Tahkim Günü, 14 Kasım 2025 tarihinde İstanbul Hilton Bomonti’de geniş katılımla gerçekleştirildi. TOBB ve ICC Türkiye Milli Komitesi’nin ev sahipliği yaptığı etkinlikte uluslararası tahkim çevrelerinin önde gelen temsilcileri, yüksek yargı mensupları, kıdemli ticaret mahkemesi başkanları, akademisyenler ve sektör uzmanları bir araya geldi. Açılış bölümünde TOBB Başkan Yardımcısı Ali Kopuz, ICC Milletlerarası Tahkim Divanı Genel Sekreteri Alexander Fessas’a katkıları dolayısıyla plaket verdi.
575 BAŞVURUYLA LİDERİZ AMA KARAR MEKANİZMASINDA AĞIRLIĞIMIZ YOK
ICC tarafından paylaşılan güncel verilere göre 2024 yılında tüm dünyada açılan toplam 841 yeni ICC tahkim dosyasının 80’i Türkiye kaynaklı oldu. Bu rakam, Türkiye’nin bir önceki yıl olan 2023’teki 56 başvurusuna göre belirgin bir artış gösterdi ve uluslararası tahkim kullanımında Türkiye’nin yükselen bir ivme yakaladığını ortaya koydu. Açılış konuşmasında değerlendirmelerde bulunan TOBB Başkan Yardımcısı Ali Kopuz ise Türkiye’nin ICC tahkiminin güçlü bir kullanıcısı olduğunun altını çizerek, “ICC tahkiminin iyi bir müşterisi olarak ICC’nin hakem atamalarında ülkemiz hukukçularına daha fazla yer vermesini bekliyoruz, istiyoruz” ifadelerini kullandı. Kopuz’un bu mesajı, Türkiye’nin yalnızca taraf sayısıyla değil karar mekanizmalarındaki temsil düzeyiyle de daha görünür olma beklentisini açıkça ortaya koydu. Etkinlikte ICC Avrupa Bölge Direktör Vekili Ulrich Kopetzki tarafından açıklanan verilere göre Türkiye, 2015–2024 arasında ICC tahkimine toplam 575 tarafla en çok başvuru yapan ülke oldu. Yalnızca 2024 yılına bakıldığında ise Türkiye 80 tarafla dünya genelinde sekizinci sırada yer aldı. Buna rağmen Türkiye, tahkim süreçlerinde karar masalarında aynı ağırlığını yansıtamıyor.
KIDEMLİ HÂKİM: “KULLANICIYIZ AMA BELİRLEYİCİ DEĞİLİZ”
Toplantıya katılan kıdemli bir hâkim, Türkiye’nin tahkimdeki mevcut konumunu şu sözlerle değerlendirdi: “Son on yılda Avrupa’daki ICC’ye en çok taraf gönderen ülke Türkiye. Buna rağmen uygulanacak hukuk bakımından Türk hukuku maalesef tercih edilmiyor. Türk hakemlerinin atanma oranı oldukça düşük, tahkim yeri olarak İstanbul seçilmiyor. Oysa uyuşmazlıkların parasal büyüklüğü son derece yüksek. Buna rağmen Türkiye bu büyük pastadan çok az pay alıyor. Tahkimin kullanıcısıyız ama belirleyicisi değiliz.”
TÜRK HUKUKU SADECE 15 UYUŞMAZLIKTA SEÇİLDİ
İstanbul’da gerçekleştirilen zirvede açıklanan istatistikler, 2024 yılında ICC tahkiminde en çok İngiliz, ABD ve İsviçre hukuklarının tercih edildiğini ortaya koydu. Aynı yıl Türk hukuku yalnızca on beş dosyada uygulandı. Bu tablo, uluslararası ticari sözleşmelerde Türk hukukunun görünürlüğünün hâlâ düşük seviyede olduğunu gösteriyor.
TÜRK HAKEMLERİN KÜRESEL GÖRÜNÜRLÜĞÜ SINIRLI
2024 yılı içinde Türk hakemlere 24 atama yapılması bölgesel düzeyde olumlu bir gösterge olsa da küresel dağılımda tablo farklı. İngiltere, ABD, Fransa ve İsviçre gibi ülkeler yüzlerce atama alırken Türk hakemlerin uluslararası tahkimdeki payı sınırlı bir seviyede kalıyor.
TAHKİM YERİ TERCİHLERİNDE İSTANBUL NEDEN YOK?
ICC’nin 2024 yılı tahkim yeri listesinde Londra, Paris, Cenevre, Dubai, New York ve Zürih öne çıkarken İstanbul’un listelerde yer almaması dikkat çekti. Bu durum, Türkiye’nin uluslararası tahkimde büyük bir kullanıcı ülke olmasına rağmen merkez ülke konumuna hâlâ tam olarak geçemediğini gösteriyor.
TÜRKİYE’NİN TAHKİM POTANSİYELİ YÜKSEK AMA KARŞILIĞI ALINAMIYOR
Panelde yapılan değerlendirmelerde Türkiye’nin tahkim bakımından güçlü bir potansiyel taşıdığı vurgulandı. İstanbul’un stratejik konumu, geniş konaklama ve toplantı altyapısı, yabancı dil bilen ve uluslararası deneyime sahip tecrübeli hukukçuları, sağlam tahkim mevzuatı ve ISTAC’ın hızlandırılmış tahkim, acil durum hakemi ve Med-Arb gibi modern kuralları sayesinde Türkiye’nin doğal bir tahkim merkezi olmayı hak ettiği ifade edildi. Buna karşın uluslararası görünürlüğün artırılması gerektiği dile getirildi.
YÜK TÜRKİYE’DE, KAZANÇ YABANCI MERKEZLERDE
Türkiye, uluslararası tahkimde taraf sayısı bakımından en güçlü ülkelerden biri olmasına rağmen uyuşmazlıkların çözümünde söz sahibi merkezler, uygulanan hukuk düzenleri ve hakem atamaları büyük ölçüde yabancı ülkeler tarafından belirleniyor. Uzmanlara göre Türkiye artık sadece tahkim dosyası gönderen değil, tahkim yeri, hukuk ve hakem belirleyen bir merkez ülke konumuna yükselmeli.
