Karbon salımını azaltmadaki başarı(sızlığı)mıza bakılırsa inovasyonun özellikle yeşiline ihtiyacımız var. Evet, hep bahsettiğimiz yeşil ekonomi, yeşil dönüşüm, yeşil gelecek ve benzeri bütün hedefler için yeşil inovasyon nedir?
Bill Gates‘in, teknolojinin iklim krizine nasıl çare olabileceğini anlattığı How to Avoid a Climate Disaster (İklim Felaketinden Nasıl Kaçınılır) kitabında bahsettiği türden bir inovasyondan söz ediyorum.
2021’de yayımlanan kitabında bugün dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük riskin; iklim krizi ile mücadelede, karbonu sıfırlamak yerine azaltmayı hedeflemek olduğunu iddia eden Gates, iklimle alakalı felaketleri engellemede yeni teknolojiler geliştirilmesi önerisini ortaya koymuştu. Bunun için de bütün insanlığın bir araya gelip ortak bir IQ oluşturması ve bunu önümüzdeki 10 yıl boyunca iklim krizine çare olacak çözümler üretmek amacıyla kullanması gerektiğine işaret etmişti. PepsiCo Türkiye‘nin İstanbul’da düzenlediği 4. Tarım Semposyumu’nda Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa‘yı dinlerken aklımdan Gates’in inovasyonla ilgili bu önerisi geçti. Sebebi Murat Sungur Bursa’nın şu çarpıcı benzetmeyle başladığı sözleriydi: “İnsanoğlu yürüttüğü bilimsel faaliyetler ve geliştirdiği teknoloji ile uzaya bile gitmeyi başardı. Dünyanın bir ucundan öbür ucuna oturduğu yerden tek bir düğmeye basarak hedefi tam isabetle vuran teknolojiler geliştirdi. Ama yeterli kaynaklara rağmen bugün dünyada gıda güvenliğini sağlayamadı. Gıdayı doğru bir şekilde üretip adil bir şekilde dağıtmayı beceremedi.” Meseleyi son derece basit ama bir o kadar da çarpıcı bir biçimde ortaya koyan bu tespite katılmamak mümkün değil. Basit dedim ama yanlış anlaşılmasın geldiğimiz noktada özellikle tarımda meseleyi çözmek o kadar kolay değil. Elbirliği ile uzun zamandır süregelen yanlış politikalar dünyada tarım ve gıdada aşılması zor sorunlara yol açtı. İklim felaketlerinin yol açtığı öngörülemez belirsizlikler de eklenince işler daha da karmaşıklaştı. Biraz da bu yüzden PepsiCo Türkiye Genel Müdür Ergün Günay, sempozyumdaki konuşmasında Türkiye’nin artan nüfusuna rağmen tarım alanlarının küçülmesine işaret etti, bir gelecekten söz edebilmek için her şeyden önce tarımda pozitif bir geleceğin olması gerektiğini vurguladı. Ardından sürdürülebilir tarım politikalarının ve uygulamalarının geliştirilmesinde yeşil inovasyona olan ihtiyacı dile getirdi.
***
BEREKETİ KAÇIRMAMAK!
Kabul edelim, sürdürülebilirlik zor bir kelime. Bu konuyu her yazdığımda ekstra dikkat etmek durumunda kalıyorum. Söylemesi de bir o kadar zor. Aynı sempozyumda Şef Refika Birgül ile sürdürülebilirlik konusunda bireyin sorumluluğunu konuştuk. Daha doğrusu tabakta sıfır atık ile ilgili biraz dertleştik diyeyim. Bizim kültürümüzün sürdürülebilirliği ne kadar destekleyen bir kültür olduğunun altığı çizen, son derece aydınlatıcı bir sohbetti. Mesela bereket kelimesinin sürdürülebilirlik dahil ne kadar geniş bir kapsamı olduğunu hatırladım. Bereketi kaçırmamak felsefesinin derinliğini bir kez daha idrak ettiğim sohbetin en tatlı anlarından biri ise Refika Birgül’ün sürdürülebilirlik okur-yazarlığını artırmak için çöpleri karıştırarak bulduğu gıda atıklarıyla ilgili videoyu izlerken yaşandı. Çöpteki yarım yenmiş ve atılmış bir ayvaya dikkat çeken Refika Birgül sözlerini “Ayvayı yemek istemiyorsak, gıdamızı israfına son vermeliyiz” şeklinde tamamladı.
