Her şirket artık “AI destekli” ürününden, “AI tabanlı dönüşüm” vizyonundan bahsediyor Bu kavram, adeta yeni bir ekonomik gereklilik haline geldi.
Ancak finansal tarihe biraz aşina olanlar bilecektir ki her yeni çağ söylemi bir noktada gerçekte üretkenlik sınavına girer. Bugün o sınavın eşiğindeyiz.
BEKLENTİLER ÖNDE GİDİYOR
Şirketler milyarlarca dolar harcıyor ama bu yatırımların geri dönüşü henüz sınırlı. AI hizmetleri hala pahalı ve tüketici tarafında sınırlı erişime sahip.
Örnek verecek olursak; ChatGPT veya Copilot gibi sistemler ses getiriyor ama kullanıcı başına gelir hala düşük.
Konu ister istemez 2000’lerdeki “dot-com balonu” dönemini hatırlatıyor. O zaman da herkes “internet ekonomisi” diyordu. Fakat kazanan yalnızca birkaç şirket oldu; Amazon, Google, eBay…
Şimdi aynı tablo yapay zekada yaşanıyor. Yüzlerce “AI startup” doğdu, milyarlarca dolar değerleme aldı, ama bunların kaç tanesi gerçekten kalıcı olacak?
SİYASET VE REGÜLASYON GÖLGESİ
Yapay zeka sadece ekonomi değil, aynı zamanda politika meselesine dönüştü. Örneğin ABD hükümeti Intel’den yüzde 10 hisse aldı. Ardından Intel ve Nvidia arasında bir ortaklık anlaşması imzalandı. Diğer yandan yine ABD, Çin’e yönelik bazı çip satışına sınırlama getirdi.
Çünkü bu ilişkiler, sadece teknolojik değil, rekabet dengelerini de değiştiriyor.
WALL STREET’TE AI FIRTINASI
Nvidia’nın piyasa değeri 2,5 trilyon doları aştı. Microsoft 80 milyar dolarlık yapay zeka yatırımı kapsamında yeni veri merkezi planını duyurdu. Meta, yönünü tamamen yapay zekaya çevirdi. Amazon, AI modellerine özel altyapı kuruyor. Bu şirketlerin toplam değeri birçok ülkenin milli gelirinden bile büyük.
Yatırımcı açısından ise “AI devrimi geliyor, geri kalmayalım.” duygusu hakim. Borsa yükseliyor, fonlar teknoloji hisselerine akıyor. Peki bu yükselişin ne kadarı gerçek kazanca, ne kadarı hayale dayanıyor?
S&P 500 endeksinin son bir yıllık kazancının büyük bölümü sadece birkaç şirketten geliyor.
“Magnificent 7” denilen devler (Nvidia, Microsoft, Apple, Meta, Amazon, Alphabet, Tesla) olmadan endeksin getirisi neredeyse sıfıra yakın. Bu da piyasa yoğunlaşması riskini artırıyor. Yani yükselişin temeli sağlam ama çok dar bir tabana dayanıyor. Bu tablo, borsa açısından hem fırsat hem tehdit.
Yapay zeka gerçekten kalıcı bir üretkenlik artışı getirirse bu yatırımların karşılığı alınır. Ama beklentiler gerçekleşmezse, teknoloji hisselerinde keskin düzeltme kaçınılmaz olur.
GERÇEK VE BALON ARASINDAKİ İNCE CİZGİ
Her ekonomik dönüşüm önce abartılır, sonra sindirilir. Elektrik, internet, otomobil, hepsi önce “balon” olarak görülmüştü. Yapay zeka da aynı yoldan geçiyor.
Şu anda “aşırı umut” dönemindeyiz. Bir süre sonra hayal kırıklığı evresi gelir, ardından gerçek üretkenlik sıçraması başlar.
Yani bu yükseliş tamamen boş değil.
Ama her yükseliş gibi kalıcı da değil.
