Küresel piyasalarda gözler ABD’de açıklanacak istihdam verilerine çevrildi
ABD’nin gümrük tarifeleri ekonomi çevrelerinin odağında olmayı sürdürürken, fiyat artışlarının enflasyon üzerindeki etkileri politika yapıcıların işini zorlaştırıyor.
Tarife gündemine ilişkin haber akışı devam ederken, ABD Başkanı Trump, 1 Ekim’den itibaren ithal ilaç, mutfak ve banyo dolabı, döşemeli mobilya ve ağır kamyonlar için uygulanacak gümrük vergisi oranlarını duyurdu.
Buna göre, tarife oranları, ABD’de üretim tesisi inşa etmeyen şirketlerin markalı veya patentli ilaç ürünleri için yüzde 100, mutfak ve banyo dolapları ve ilgili ürünler için yüzde 50, döşemeli mobilyalar için yüzde 30 ve ağır kamyonlar için yüzde 25 olarak belirlendi.
Geçen hafta açıklanan verilere göre, ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde, güçlü tüketici harcamaları ve yatırımların etkisiyle yüzde 3,8 ile tahminlerin üzerinde büyüme kaydetti.
Ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı 20 Eylül ile biten haftada 218 bine düşerek beklentilerin altında kaldı. Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi ağustosta yıllık bazda yüzde 2,9 ile beklentilere paralel arttı.
Bu hafta açıklanacak istihdam verilerinin Fed’in atacağı adımlarda etkili olması bekleniyor. Fed kararlarında temel gösterge olarak enflasyon ve istihdam verilerini dikkate alıyor.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda istihdamdaki düşüşü işaret eden verilerin etkisiyle bir süredir güç kazanan Fed’in faiz indirim beklentileri geçen hafta gelen güçlü büyüme verilerinin ardından zayıfladı. Bankanın ekim ayında 25 baz puan faiz indirimine gitmesi yüzde 89 ihtimalle fiyatlanırken, aralık toplantısında bankanın faiz indirim ihtimalleri açıklanan verilerinin ardından yüzde 63’e geriledi.
“FİYAT SEVİYESİNDEKİ BU TEK SEFERLİK ARTIŞ MUHTEMELEN BİRKAÇ ÇEYREĞE YAYILACAK”
Fed Başkanı Powell, geçen hafta yaptığı konuşmada tarife kaynaklı enflasyon etkilerinin nispeten kısa ömürlü olacağını belirterek, “Fiyat seviyesindeki bu tek seferlik artış muhtemelen birkaç çeyreğe yayılacak ve bu dönemde biraz daha yüksek bir enflasyon olarak kendini gösterecektir.” dedi.
Fiyatlardaki bu tek seferlik artışın bir enflasyon sorununa dönüşmemesini sağlayacaklarını ifade eden Powell, “Hala orta derecede kısıtlayıcı olarak gördüğüm bu politika duruşu, olası ekonomik gelişmelere yanıt vermek için bizi iyi bir konumda bırakıyor.” dedi.
Geçen hafta Fed yetkililerinin açıklamaları da piyasaların yönü üzerinde etkili oldu. Bazı üyeler iş gücü piyasasını korumak için daha agresif faiz indirimleri gerektiğini savunurken, bazı üyeler ise özellikle enflasyon konusunda temkinli olunmasının gerektiğini dile getirdi.
NEW YORK BORSASI NEGATİF SEYRETTİ
New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 0,31, Nasdaq endeksi yüzde 0,65 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,15 değer kaybetti.
ABD tahvil piyasalarında ise geçen hafta satıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı 6 baz puan yükselişle yüzde 4,19 seviyesinde tamamladı.
Emtia tarafında ise altının ons fiyatı geçen hafta 3 bin 791,10 dolara çıkarak en yüksek seviyesini yukarı taşıdı. Ons altın haftayı yüzde 2 artışla 3 bin 760 dolarda tamamladı. Gümüşün ons fiyatı da haftayı yüzde 6,9 yükselişle 46,1 dolarda kapatırken, Brent petrolün varili ise yüzde 3,9 primle 68,7 dolarda haftayı tamamladı.
Dolar endeksi geçen hafta yüzde 0,5 yükselişle 98,2 seviyesinden kapandı.
29 Eylül ile başlayacak haftada pazartesi bekleyen konut satışları, salı New York Fed tüketici güven endeksi, JOLTS açık iş sayısı, çarşamba ADP özel sektör istihdamı ve imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksleri (PMI), perşembe dayanıklı mal siparişleri, fabrika siparişleri, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve hizmet sektörü PMI verileri takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI POZİTİF SEYRETTİ
Avrupa borsaları geçen hafta pozitif seyrederken, bölgede devam eden jeopolitik gerilimler yakından takip edildi. Gelecek hafta ise Avro Bölgesinde ve Almanya’da açıklanacak enflasyon verileri yatırımcıların odağına yerleşti.
Rusya’nın Estonya ve Polonya hava sahasını ihlalleri sonrası bölgedeki gelişmeler ve liderlerin açıklamaları izlendi. ABD Başkanı Trump, NATO üyesi ülkelerin, hava sahasına giren Rus uçaklarını düşürebileceğini belirterek, Avrupa ülkelerinin Rusya’dan petrol ve doğal gaz almaması gerektiğini savundu.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise yaptığı açıklamada Avrupa’nın 2027 yılına kadar Rus fosil yakıtları kullanımını tamamen bitireceğini bildirdi.
Von der Leyen, 19. yaptırım paketi ile AB’nin Rusya’ya baskıyı artıracağını, Avrupa pazarlarına Rus LNG ithalatının yasaklanacağını ve üçüncü ülkelerdeki rafinerileri ile petrol tüccarlarının hedef alınacağını anımsattı.
Söz konusu gelişmelerin ardından bölgede savunma sanayi hisseleri öncülüğündeki yükseliş dikkati çekti.
Makroekonomik veri tarafında ise Avro Bölgesi’nde ağustos ayında 50,7 olan imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) eylülde 49,5 olarak ölçüldü. İmalat sanayi PMI, son 3 ayın en düşük seviyesine indi.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,74, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,79, Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,42 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,22 yükseldi.
Gelecek haftanın veri takviminde pazartesi Avro Bölgesi’nde tüketici güven endeksi, salı Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması, Almanya’da işsizlik oranı ve enflasyon, çarşamba bölge genelinde imalat sanayi PMI verileri ve Avro Bölgesi’nde enflasyon, cuma Lagarde’ın konuşması, Avro Bölgesi’nde üretici enflasyonu ve bölge genelinde hizmet sektörü PMI verileri takip edilecek.
ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYRETTİ
Asya borsalarında geçen hafta karışık bir seyir hakimken, gözler gelecek hafta bölgedeki ekonomik ve politik takvime odaklandı.
Japonya’da iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP), istifa edeceğini bildiren LDP lideri ve Başbakan İşiba Şigeru’nun halefini 4 Ekim’de belirleyecek. Partinin yeni genel başkanı, meclis oturumunda Japonya’nın yeni başbakanı olarak ilan edilecek.
Geçen hafta ABD yönetiminin “H-1B” çalışma vizelerine 100 bin dolarlık başvuru ücreti getirme kararının ardından ABD’deki Güney Kore yatırımlarının olumsuz etkileneceğine dair endişeler Güney Kore piyasalarını düşürdü.
Öte yandan, Çin tarafında şirket haberleri öne çıktı. E-ticaret ve teknoloji grubu Alibaba’nın, yapay zeka modeli “Qwen3″ün daha ucuza eğitilen ve daha fazla performans gösteren açık kaynaklı versiyonunu piyasaya sürmesinin şirketin hisseleri haftalık bazda yüzde 4,7 yükseldi.
Makroekonomik veri tarafında ise Japonya’da ülkedeki enflasyon görünüme ilişkin çerçeve çizen Tokyo TÜFE, eylülde yıllık bazda yüzde 2,5 yükselişle beklentilerin altında arttı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,57 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,72 gerilerken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,69 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,21 yükseldi.
Gelecek hafta salı Japonya’da sanayi üretimi ve Çin’de PMI verileri, perşembe Japonya’da tüketici güven endeksi, cuma Japonya’da işsizlik oranı takip edilecek.
Çarşamba günü Hong Kong ve Çin’de, perşembe Çin’de, cuma günü Güney Kore ve Çin’de resmi tatiller sebebiyle işlemler gerçekleşmeyecek.
YURT İÇİNDE GÖZLER ENFLASYON VERİLERİNDE
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 1,27 azalışla 11.151,20 puandan kapandı. Gelecek hafta gözler eylül ayına ilişkin enflasyon verilerine çevrildi.
Geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beyaz Saray’daki Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya geldi. Görüşme 2 saat 20 dakika sürdü.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’deki temaslarına ilişkin yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Trump ile Beyaz Saray’da tarihi nitelikteki görüşmenin oldukça samimi bir ortamda geçtiğini belirterek, “Görüşmede, savunma sanayisinden ticarete, enerjiden bölgesel ve küresel sorunlara kadar çok sayıda konu ele alındı ve belirli konularda önemli mesafeler kat edildi.” dedi.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 41,5750’den tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde salı işsizlik oranı, perşembe dış ticaret dengesi, haftalık para ve banka istatistikleri, cuma enflasyon verileri takip edilecek.
