Günler kısalırken ve gökyüzü daha karanlık hale gelirken, kendinizi biraz “düşük” hissetmeye başlayabilirsiniz. Modunuzda ya da enerji seviyenizde bir düşüş fark edebilirsiniz.
“Kış hüznü” bir çoğumuz için hayatın kaçınılmaz bir parçası. Kendinizi halsiz ya da daha az sosyal hissedebilirsiniz, ama günlük aktivitelerimizi devam ettirmeye engel değil.
Oysa mevsimsel duygudurum nozukluğu bundan çok daha ötesini ifade ediyor. Süregelen bir mutsuzluk, yoğun enerji kaybı, aşırı uyuma isteği, iştah değişiklikleri ve sosyal ilişkilerde bozulma bu bozukluğun tipik belirtileri arasında; günlük yaşamı sürdürmek zorlaşır; iş ve özel hayat doğrudan etkilenir.
Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), mevsimsel duygudurum bozukluğunu “mevsimsel özellik gösteren yinelenen major depresif bozukluk” olarak resmi şekilde tanır.
KIŞ HÜZNÜ MÜ, KLİNİK BİR RAHATSIZLIK MI?
Kış depresyonu diye adlandırılan durum çoğu insanda daha az sosyalleşme, yorgunluk, keyifsizlik ve isteksizlik şeklinde seyreder. Günlük yaşamı zorlaştırsa da çoğunlukla işlevsellik tamamen kaybolmaz.
Oysa Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu, tıpkı major depresif bozukluk gibi ciddi belirtiler taşır:
Sürekli düşük ruh hâli ve umutsuzluk
Daha önce keyif alınan aktivitelerden zevk almama
Yoğun enerji kaybı ve bitkinlik
İştah ve kilo değişiklikleri (özellikle karbonhidratlı yiyeceklere yönelim)
Dikkat ve hafızada zayıflama
Sosyal geri çekilme, cinsel isteksizlik
Bazı durumlarda intihar düşünceleri
NEDEN ÖZELLİKLE KIŞ AYLARINDA?
Bilim insanları bu durumun, güneş ışığına daha az maruz kalmamızla ilişkili olduğunu düşünüyor. Gün ışığının azalması, beynimizde uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen melatonin ve ruh hâlini dengeleyen serotonin gibi kimyasalların dengesini bozabiliyor. Bu da enerji düşüklüğü, isteksizlik ve depresif belirtileri tetikleyebiliyor.
FARKI ANLAMAK ÖNEMLİ
Kış depresyonu ile mevsimsel duygudurum bozukluğu arasındaki farkı anlamak, ruh sağlığını korumanın ilk ve önemli adımı. Birinde geçici bir mevsimsel düşüş söz konusuyken, diğerinde profesyonel tedavi gerektiren bir tablo görülüyor. Psikolojik açıdan bakıldığında ise en önemli nokta, bu belirtileri küçümsememek ve gerektiğinde destek almaktan çekinmemektir.
Kışın karanlık günleri ruhunuza da gölge düşürmek zorunda değil. Doğru farkındalık ve yaklaşımla, bu dönemi sağlıklı ve dengeli bir şekilde geçirmek mümkün.
