CUMA NAMAZINDAN SONRA VERİLDİ
Mescid-i Aksa’nın Müslümanların ilk kıblesi olması ve Hz. Peygamber’in İsra ve Miraç hadisesi için Aksa’ya gitmesi nedeniyle önemli olan Kudüs İslam ordularınca 638 yılında kuşatıldı.
Hristiyanlar şehri savunmaya çalışsa da destek kuvvetlerinin geldiği öğrenilince barış talebinde bulunuldu. Patrik Sophronios, şehri teslim etmek için Halife Hazreti Ömer’in bizzat gelip teslim almasını şart koştu.
İstişareler sonrası bu şartı kabul eden Hazreti Ömer, küçük bir kafileyle yola çıktı. Üç semavi din tarafından kutsal olan Kudüs’e gelen Hazreti Ömer, cuma namazı kıldıktan sonra biri bütün Kudüslülere biri de Hristiyanlara olmak üzere iki emanname verdi.
Hazreti Ömer’in Hristiyanlara verdiği emannemede, “Allah’a hamdolsun ki bizi İslam’la aziz kıldı, imanla şereflendirdi. Peygamberi Muhammed’le bize rahmet eyledi, bizi dalaletten hidayete götürdü. Aramızdaki dağınıklıktan sonra bizi bir araya getirdi ve kalplerimizi birleştirdi. Düşmanlarımıza karşı zafer verdi ve bize bu beldeleri nasip etti. Bizi birbirini seven kardeşler haline getirdi. Ey Allah’ın kulları, bu nimetlere karşı Allah’a hamdediniz. Bu, Ömer bin el-Hattab’ın Kudüs-i Şerif’teki Tur-i Zeytun’da millet-i İseviyenin şerefli patriği Sophronios’a verdiği ve bütün reaya ile papaz ve patrikleri içine alacak şekilde tanzim olunan yazılı ahidnamesidir.” ifadelerine yer verildi.
Emannamenin ilk maddesinde, bütün papazların nerede ve hangi şartlarda olursa olsun Müslümanlardan güvenceye sahip oldukları, bütün gayrimüslimlerin zimmet akdinin hükümlerine riayet ettikleri müddetçe emanlarının geçerli olacağı, müminler ile kendilerinde sonra gelecek olanların onları korumakla mükellef olduğu, Hristiyanların itaat ve bağlılıklarının devam etmesi şartıyla bu durumum devam edeceği belirtildi.
Verilen koruma ve eman sözünün, Hristiyanlar için geçerli olduğu kadar kiliseleri, manastırları, dışarıda ve içeride bulunan bütün ziyaret mahalli olan mukaddes mekanları için de geçerli olduğuna işaret edilen emannamede, bu mekanların, Kumame Kilisesi, Hz. İsa’nın doğum yeri olan Beytüllahim’deki Büyük Kilise ve kıbleye, kuzeye ve batıya açılan üç kapılı mağara olduğu vurgulandı.
