Bu yıl Kuzey Yarımküre’de yaz mevsimi, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin sürekli değişen şekli nedeniyle, 2024’teki yaz mevsiminden 15 dakika daha kısa sürecek.
Dünya, Güneş‘in etrafında hafifçe eliptik bir yörüngede dönüyor, bu da Kuzey Yarımküre’deki yazları Güney Yarımküre’dekilerden daha uzun hale getiriyor ve her yıl daha da uzamasına neden oluyor.
Ancak bu düzen bu yıl kesintiye uğrayacak.
AFELYON OLAYI
3 Temmuz’da Dünya, eliptik yörüngesi nedeniyle Güneş’ten bir yıl içindeki en uzak noktasına ulaşacak. Gökbilimciler buna “afelyon” adını veriyor. O tarihte gezegen, gökyüzündeki en küçük haline bürünen Güneş’ten daha az radyasyon alıyor.
Aynı zamanda Dünya, 3 Ocak 2026’da Güneş’e en yakın noktasına ulaşacak. Buna da “perihelyon” adı veriliyor. Güneş o gün gökyüzündeki en büyük haline bürünecek ve maksimum radyasyon verecek.
Ancak bunların hiçbiri, Dünya’nın eğik ekseninin bir sonucu olan mevsimleri oluşturan faktör değil. Mevsimleri oluşturan şey Dünya’nın eksen eğikliği, yani Kuzey ve Güney Yarımküre’nin Güneş’e doğru eğilmesi. Hazirandaki gündönümü ile eylüldeki ekinoks arasında Kuzey tarafı Güneş’e eğiliyor ve yaz mevsimi yaşanıyor.
KUZEYDE YAZLAR NEDEN UZUN SÜRÜYOR?
Mevsimleri oluşturan etken o olmasa da, Dünya’nın Güneş etrafındaki eliptik yörüngesi mevsimlerin süresini etkileyebiliyor.
Zira Afelyonda Dünya Güneş’ten en uzaktaki konumunda olduğu için, bu sürecin tersi olan perihelyona kıyasla daha uzun yol alıyor.
Afelyon, Kuzey Yarımküre’de yaz başladıktan birkaç hafta sonrasına denk geliyor. Bu yüzden de Kuzey’de mevsimin biraz daha uzun sürmesini sağlıyor. Timeanddate sitesine göre, şu anki haliyle Kuzey Yarımküre’deki yaz, Güney Yarımküre’dekinden yaklaşık dört gün daha uzun.
KÜTLE ÇEKİM ETKİLERİ
Ancak, Güneş, Ay ve hatta Jüpiter’in kütle çekim etkisi, Dünya’nın yörüngesinin şekli ve hızında yıldan yıla ufak dalgalanmalara neden oluyor.
2025’te bu etken, yaz mevsiminin 2024’tekinden biraz daha kısa sürmesine neden olacak. Bu yıl yaz mevsimi 93 gün, 15 saat ve 37 dakika sürecek. Geçen yıl bu süre 93 gün, 15 saat ve 52 dakikaydı.
Ancak 2026’da yeniden bir dalgalanma görülecek ve gelecek yıl yaz, 2025’tekinden üç dakika daha uzun sürecek.
